Katalonia. Na drodze do niepodległości?

Autorka zna się nie tylko na kwestiach katalońskich, ale generalnie na problematyce dywersyfikacji ustrojowej Hiszpanii, popełniła na ten temat kilka prac, w zasadzie politologicznych, ale zatrącających o analizę prawną. Zna kontekst, ma tło porównawcze, warsztat, aparat, no i dystans.

Największy mój zarzut, to że rzecz jest niestety już nieco przeterminowana. Bardzo wiele uwagi poświęcono UDC oraz CiU, i na tej ostatniej w zasadzie analiza się kończy. Tymczasem po dezintegracji CiU od ponad dekady na katalońskiej scenie politycznej rządzą JxCat i ERC, i to jest już zupełnie nowy etap, wyraźnie separatystyczny.

Drugi mój zarzut dotyczy marginalnego potraktowania cichej administracyjnej katalanizacji Katalonii. W sumie to poświęcono jej jeden podrozdział, dotyczący legislacji językowej. Tymczasem administracyjna praktyka katalanizacyjna – odbywająca się zresztą w znacznej części pod rządami CiU – w ciągu ćwierćwiecza zupełnie przeobraziła krajobraz językowy regionu. O ile w latach 90-tych kataloński funkcjonował równorzędnie z hiszpańskim, teraz hiszpański jest językiem ledwo tolerowanym, wyrosło wręcz pokolenie, która ma trudności z posługiwaniem się językiem hiszpańskim. Wykorzystując narzędzia współczesnego, rozbudowanego państwa – szkolnictwo, dotacje, politykę kulturalną, granty naukowe itede – nacjonalizm kataloński wychował sobie całą generację fanatycznych katalanistów. O tej praktyce w książce prawie nic nie ma, bo autorka koncentruje się na kwestiach prawnych.

We współczesnej Katalonii coraz trudniej porozumieć się po hiszpańsku. Wielkrotnie zdarzyło mi się – czy to w Barcelonie czy nawet w zapadłych pirenejskich dziurach – że pani w sklepie czy na poczcie udawała, że nie rozumie, chociaż przecież wiedziała doskonale, że jestem obcokrajowcem. Na kontrakty z samorządami nie mają szans firmy – na przykład te od wywozu śmieci – które korespondencję przetargową z urzędem prowadzą (do czego mają pełne prawo) po hiszpańsku. Ilość studentów, przyjeżdżających na Erasmusa do Barcelony od lat systematycznie spada; większość chętnych chce doskonalić swój hiszpański, a tu słyszą coraz częściej, że w dziekanacie nie da się porozumieć po hiszpańsku, a wykłady czy zajęcia – teoretycznie w grafiku podane jako hiszpańskojęzyczne – de facto okazują się katalanojęzyczne. To wszystko nie są kwestie ustrojowo-prawne, którymi (słusznie) zajmuje się autorka, ale kwestie pragmatyki i tzw. prawa powielaczowego, które (niesłusznie) traktuje marginalnie.

Autorka zna się nie tylko na kwestiach katalońskich, ale generalnie na problematyce dywersyfikacji ustrojowej Hiszpanii, popełniła na ten temat kilka prac, w zasadzie politologicznych, ale zatrącających o analizę prawną. Zna kontekst, ma tło porównawcze, warsztat, aparat, no i dystans.

Największy mój zarzut, to że rzecz jest niestety już nieco przeterminowana. Bardzo wiele...