Heilsberg, to miasto

Zawsze mam dreszcze, wędrując z autorami (a osobliwie z podmiotami lirycznymi) do ich „światów lat dziecinnych”. Gdy na przykład czytam Miłosza „w mojej ojczyźnie, do której nie wrócę jest takie leśne jezioro ogromne…”, to czuję, że nic lepszego i większego nie można powiedzieć i napisać…
Tym bardziej obawiałem się drugiego tomika poezji profesora Mikołejko, że jego krainę znam i z własnej dziewiętnastoletniej obserwacji. I dziś – po kolejnych dwudziestu pięciu latach oddalenia wracam tam jak do innej, obcej mi już nieco krainy. Bo choć jest ów Lidzbark Warmiński na mapie i jest wciąż w granicach ojczyzny, to jednak jakże jest inny, niż ten, gdzie trzydzieści lat temu nad rzeką Łyną piliśmy z Przyjacielem tanie wino przed koncertem Dezertera (nieprawdaż, Grzegorzu?). A jaki inny musi być od picia wina z kumplem przez samego Mikołejkę przed pięćdziesięciu laty?!

“Piliśmy wprost z butelki,
we dwóch tylko, jak bracia,
najtańsze wino -
i płynęło w nas jak aksamit,
igrało z nami jak perła Wschodu,
tam, na skarpie nad rzeką,
ponad wodą burą i gęstą,
nieczułą jak Anioł Pana.”

Zastanawiam się też więc, czy sam Mikołejko ogląda Lidzbark do tych poezji jedynie w swych wspomnieniach, czy bywa tam i teraz czasami? Bo już w latach 2016-2017, z których wiersze się datują, miasto było jak dziś właściwie, a nie jak z tych historii. Bo gdy pisze poeta:

“Niebo jasno płonęło nad nami,
a my, zupełnie nadzy,
jak chłopcy z greckiego kamienia,
kąpaliśmy się pośród krzyków w płytkiej rzeczułce -
bezcieleśni, skazani tego lata na wieczność.”

to o moim dzieciństwie pisze, a i o swoim jakże pewnie bardzo…
Może zechce ktoś zarzucić, że nie jest to poezja wielka na miarę Miłosza, Szymborskiej czy Herberta, ale i o kolejnego Nobla się dla Polaka Mikołejko nie bije (choć kto tam szwedzki Komitet wie?). Do mnie trafia ona bezpośrednio, poprzez osobiste moje doświadczenia, a już taki wiersz, to i piękny jest i liryczny zarazem:

“Chłodny krzemień jeziora ciął
skórę na wskroś,
a my płynęliśmy z trudem ku trzcinom na drugim brzegu,
rozgarniając wodę
jak śmierć.”

Zawsze mam dreszcze, wędrując z autorami (a osobliwie z podmiotami lirycznymi) do ich „światów lat dziecinnych”. Gdy na przykład czytam Miłosza „w mojej ojczyźnie, do której nie wrócę jest takie leśne jezioro ogromne…”, to czuję, że nic lepszego i większego nie można powiedzieć i napisać…
Tym bardziej obawiałem się drugiego tomika poezji profesora Mikołejko, że jego krainę...