Nad Tatrami błyska się. Słowacka tożsamość narodowa w dyskursie politycznym w Republice Słowackiej (1989-2004)

Tożsamość narodowa jest pojęciem modnym, kontrowersyjnym i wyjątkowo
niedookreślonym. Na gruncie nauk społecznych, zwłaszcza socjologii i politologii raczej nie usłyszymy jednoznacznej i nieŞkwestionowanej przez nikogo odpowiedzi na pytanie, czym jest tożsamość narodowa Z drugiej jednak strony, trudno oprzeć się wrażeniu, że dla wielu ludzi, nieroztrząsających teoretycznych dylematów, tożsamość narodowa jest czymś oczywistym, co zrozumiałe jest samo przez się, co wyraża się w różnego rodzaju rytuałach, sposobie zachowania się, manifestuje się w tak prozaicznych miejscach jak kuchnia, boisko sportowe czy kino. Od kilkunastu lat jesteśmy świadkami żywego zainteresowania tożsamością narodową, zarówno w jej wymiarze etnicznym, jak i obywatelskim Tożsamość narodowa okazuje się być jednym z najistotniejszych tematów dyskursów politycznych w wielu państwach współczesnej Europy, zarówno tych dopiero "unaradawiających się", jak i tych dawno "unarodowionych". To właśnie w sferze politycznej dokonują się rozmaite rekonstrukcje narodowych autowizerunków, których celem jest podniesienie poziomu integracji społecznej wewnątrz wspólnoty narodowej, ale także zwiększenie jej atrakcyjności w relacjach międzynarodowych (nation branding). Bez wątpieŞnia stają się one ponadto wygodnym narzędziem stosowanym w walce politycznej. Temat narodowej tożsamości na nowo rozpala emocje uczestników życia politycznego. Dla jednych stanowi on pierwszorzędną rację bytu w polityce. Inni uważają go za niebezpieczny powrót do XIX-wiecznych sporów, w efekcie których Europa przez kilka dziesięcioleci pogrążona była w chaosie. Dyskursy o narodowej tożsamości na ogół rzeczywiście skutkują podniesieniem poziomu politycznej partycypacji obywateli, którzy częściej niż zwykle odczuwają potrzebę zabrania głosu, pisania listów do redakcji, brania udziału w rozmaitych sondażach, uczestniczenia w demonstracjach ulicznych. Wielu silniej uświadamia sobie wówczas znaczenie więzi z narodem, a przynajmniej się nad nią zastanawia. Z drugiej jednak strony, nie można nie zauważyć, że dyskursy polityczne dotyczące tożsamości narodowej, nierzadko skutkują wzmocnieniem wielu antagonizmów w relacjach wewnątrznarodowych, ale przede wszystkim w stosunkach międzynarodowych. Pojawiający się w nich, niejako z konieczności, obraz narodowego wroga i nieprzyjaciela, wywołuje powszechną niechęć do swoich sąsiadów lub nawet bardzo odległych grup narodowych lub religijnych. Fakt ten nie pozostaje na ogół bez odpowiedzi ze strony przedstawiŞcieli "oskarżonych" narodów.
fragment wstępu