Schron przeciwczasowy

Bardzo nietypowa powieść. Nie daje się – na szczęście – zaklasyfikować i trudno przyporządkować ją do jakiegoś nurtu. Ale gdyby ktoś podjął próbę opisania jej jednym zdaniem, wówczas należałoby powiedzieć, że jest to powieść o przeszłości i o tym, jaką rolę odgrywa w naszym życiu.
W miarę rozwoju poszatkowanej, chociaż miejscami chronologicznej, narracji autor skupi się na jej kilku rodzajach. Pierwszy to przeszłość prywatna, indywidualna. Przynależna każdemu, której istnienie objawiło się alter ego autora przy okazji obserwacji osób starszych, z problemami z pamięcią, a szczególnie tych z chorobą Alzheimera. Służą temu zarówno podawane przykłady kliniczne, jak i przemyślenia Gospodinowa, podane bardziej lub mniej bezpośrednio. A przede wszystkim koncept schronu przeciwczasowego, zawarty w tytule powieści.
Drugi typ to przeszłość zbiorowa, społeczeństw, narodów, krajów, poszczególnych grup czy pokoleń, a więc koszmar dzisiejszych czasów, odwoływanie się do wydarzeń czy grup z niedawnej lub zamierzchłej historii (w tym ukochana w naszym kraju „polityka historyczna”, czyli oficjalna wersja przeszłości podawana przez rządzących lub stworzoną w tym celu instytucję, jak w „Roku 1984”). Temu służy cały wielki rozdział o ekstrapolacji schronu na wielką skalę (międzynarodową),budzący różne emocje. Ale nie sposób odmówić autorowi celności spostrzeżeń. Tzw. milczącej większości niekoniecznie imponuje w przeszłości to, co opiniotwórczym elitom, niezależnie od ich politycznie proweniencji, a ludzie widzą i oceniają siebie inaczej,niż ich sąsiedzi czy późniejsi komentatorzy. Przy okazji Gospodinow wykazała się znakomitą znajomością historii i teraźniejszości społeczeństw europejskich, ich bieżących i przeszłych problemów oraz toczących się wśród nich dyskursów historycznych, a także zwyczajnych podstaw psychologii. Każdy bowiem najlepiej wspomina czasy kiedy był młody i szczęśliwy, a najgorzej te, kiedy było wręcz przeciwnie.
Kolejny temat to kwestia prawdziwości pamięci. Czy istotnie pamiętamy to, co przeżyliśmy, czy to co chcielibyśmy przeżyć lub co nam mówiono, że przeżyliśmy. A więc jak ocena wpływa na postrzeganie rzeczywistości wraz z upływem czasu.
No i zapominanie jest równie ważne jak pamięć. A nawet trudniejsze, bo trudniej nad nim panować.
Znakomita powieść o czasie i ludziach.

Bardzo nietypowa powieść. Nie daje się – na szczęście – zaklasyfikować i trudno przyporządkować ją do jakiegoś nurtu. Ale gdyby ktoś podjął próbę opisania jej jednym zdaniem, wówczas należałoby powiedzieć, że jest to powieść o przeszłości i o tym, jaką rolę odgrywa w naszym życiu.
W miarę rozwoju poszatkowanej, chociaż miejscami chronologicznej, narracji autor skupi się na...

Pomysł na książkę świetny, ale sama treść bardzo nierówna. Chwilami porywa, masz nadzieję, że tak będzie dalej, a potem kolejne 100 stron rozczarowania.

Pomysł na książkę świetny, ale sama treść bardzo nierówna. Chwilami porywa, masz nadzieję, że tak będzie dalej, a potem kolejne 100 stron rozczarowania.

Nie porwała mnie ta książka, choć rozumiem jej obraz jako walkę/próbę oswojenia z zapomnieniem i nostalgią.
Jest to na pewno kopalnia cytatów i poruszających wycinków z historii zebranych w jednym miejscu. O tym jak przeszłość i czas postrzegany jest w różnych kulturach. Jak najlepsze już było a przed nami tylko najgorsze. I w zasadzie to tyle.

Nie porwała mnie ta książka, choć rozumiem jej obraz jako walkę/próbę oswojenia z zapomnieniem i nostalgią.
Jest to na pewno kopalnia cytatów i poruszających wycinków z historii zebranych w jednym miejscu. O tym jak przeszłość i czas postrzegany jest w różnych kulturach. Jak najlepsze już było a przed nami tylko najgorsze. I w zasadzie to tyle.

Poleca dr Anna Kwiatkowska, GROUND ZERO #6

Poleca dr Anna Kwiatkowska, GROUND ZERO #6

Gieorgi Gospodinow to pisarz genialny w pełnym tego słowa znaczeniu. Przekonałem się o tym, czytając jego trzecią wydaną u nas powieść. „Schron przeciwczasowy” to bardzo rozległe i wielowątkowe studium pamięci jako organu, za pomocą którego przeżywamy czas. Przyszłości jeszcze nie znamy i nie wiemy jaka będzie, zaś teraźniejszość stale obraca się w przeszłość, więc tak naprawdę pewna jest tylko ta ostatnia. Czy można być „bezdomnym w czasie” tak jak Gaustyn? Wychodząc od indywidualnego sposobu rozumienia przeszłości, jej odzyskiwania i tracenia sięga po jej aspekt zbiorowy i tu zaczyna się dziać naprawdę wiele. Analiza naszego sposobu doświadczania czasu to krok ku nam samym, naszej ukrytej tożsamości. W powieści Gospodinowa literackie fantasmagorie współistnieją z dygresjami filozoficznymi, humor i smutek występują zaraz po sobie, a wszystko spowite jest duchem literackiej intuicji najwyższej próby. Gospodinow to pisarz potrafiący posługiwać się empatią , dzięki czemu doskonale udaje mu się opisywać całą złożoność świata. Jeszcze jedna taka powieść, a Nobel dla Bułgara może stać się rzeczywistością.

Gieorgi Gospodinow to pisarz genialny w pełnym tego słowa znaczeniu. Przekonałem się o tym, czytając jego trzecią wydaną u nas powieść. „Schron przeciwczasowy” to bardzo rozległe i wielowątkowe studium pamięci jako organu, za pomocą którego przeżywamy czas. Przyszłości jeszcze nie znamy i nie wiemy jaka będzie, zaś teraźniejszość stale obraca się w przeszłość, więc tak...

Ciężko się to czytało. Ta książkę trudno zaszufladkować. Na razie poddałam się w połowie. Może jeszcze podejmę drugą próbę.

Ciężko się to czytało. Ta książkę trudno zaszufladkować. Na razie poddałam się w połowie. Może jeszcze podejmę drugą próbę.

Pozycja trudna do jednoznacznej oceny.
Z jednej strony powolny, mało wciągający i dosyć siermiężny początek, przez co przysiadałam do niej kilka razy; z drugiej, jak kliknęło, to czytała się z przyjemnością.
Mimo, że nie jestem fanką romantyzowania przeszłości, to udziela się nastrój nostalgii. Ale nie tylko, bo w wielowątkowości można znaleźć wiele przestrzeni do refleksji.
Książka wydaje się nierówna, jednak po lekturze zostaje się z przemyśleniami i w końcu pytaniem - co właściwie o niej sądzę?
A czyż nie o to czasem chodzi :)

Pozycja trudna do jednoznacznej oceny.
Z jednej strony powolny, mało wciągający i dosyć siermiężny początek, przez co przysiadałam do niej kilka razy; z drugiej, jak kliknęło, to czytała się z przyjemnością.
Mimo, że nie jestem fanką romantyzowania przeszłości, to udziela się nastrój nostalgii. Ale nie tylko, bo w wielowątkowości można znaleźć wiele przestrzeni do...

Gdzieś głęboko w Szwajcarii, w niepozornym wielopiętrowym budynku znajduję się klinika dla chorych na Alzheimera. Nie jest to jednak zwykła klinika. Możemy potraktować ją jak schron. Schron przeciwczasowy. Każde piętro urządzone jest inaczej, a wystrojem są inne czasy. A co jeśli poza taka kliniką otworzyć by i całem miasteczka? A nawet i... państwa?

Georgi Gospodinow zabiera nas w intelektualną podróż o przeszłości, pamięci, sentymentach i starzeniu się.
Zostałem jednak omamiony obietnicą ciekawej, rozbudowanej historii. Niestety, wydarzenia w "Schronie przeciwczasowym" są jedynie tłem. Tłem, dla wspomnianych rozważań filozoficznych. W pierwszych częsciach stosunek przemyśleń do wydarzeń to nawet 4 do 1, żeby sukcesywnie spadać i w ostatnim rozdziale osiągnąć wartość 1:1. Moim skromnym zdaniem to wielka strata. Historia jest dość ciekawa i przewrotna.

Gdzieś głęboko w Szwajcarii, w niepozornym wielopiętrowym budynku znajduję się klinika dla chorych na Alzheimera. Nie jest to jednak zwykła klinika. Możemy potraktować ją jak schron. Schron przeciwczasowy. Każde piętro urządzone jest inaczej, a wystrojem są inne czasy. A co jeśli poza taka kliniką otworzyć by i całem miasteczka? A nawet i... państwa?

Georgi Gospodinow...

Pierwsze słowo, które przychodzi mi do głowy żeby opisać tą książkę to "szalona". Nie jest to lektura na jeden czy dwa wieczory, ja musiałam czytać ją partiami, czasem z trudem przedzierając się przez kolejne rozdziały. To chyba z powodu wielu fragmentów przy których musiałam "przystanąć" i je trochę przetrawić. Wiele trafnych obserwacji, które niekoniecznie napawają optymizmem. Szczególnie podobała mi się refleksja dotycząca zapachów. Polecam przeczytać i odnaleźć własne.

Pierwsze słowo, które przychodzi mi do głowy żeby opisać tą książkę to "szalona". Nie jest to lektura na jeden czy dwa wieczory, ja musiałam czytać ją partiami, czasem z trudem przedzierając się przez kolejne rozdziały. To chyba z powodu wielu fragmentów przy których musiałam "przystanąć" i je trochę przetrawić. Wiele trafnych obserwacji, które niekoniecznie napawają...

Ta książka prezentowana jest jako "powieść" - ale w gruncie rzeczy nie jest to powieść, jej warstwa fabularna jest dość rachityczna i mówiąc bez ogródek: niezbyt wciągająca. To raczej esej o pamięci, przemijaniu, odczuwaniu czasu. Gdyby miał, powiedzmy, 100 stron, dałbym 10 gwiazdek i powiedziałbym: "Rewelacja!". Jednak esej liczący 350 stron naprawdę trudno wytrzymać.
W pierwszej części autor więcej uwagi poświęca pamięci indywidualnej, w drugiej skupia się na pamięci zbiorowej, narodowej i społecznej. Które dekady XX wieku poszczególne narody europejskie - ze wschodu i zachodu - wybrałyby jako swoją belle epoque? Do których czasów chciałyby wrócić?
Pierwsza część wydała mi się lepsza, emocjonalnie mocniejsza. Druga to taki syntetyczny przegląd historyczny XX wieku w różnych krajach Europy. Widać, że autor się przygotował i zgromadził potrzebną wiedzę, ale ja już miałem serdecznie dość, więc tylko skanowałem tekst, żeby już wreszcie dojechać do końca.

Ta książka prezentowana jest jako "powieść" - ale w gruncie rzeczy nie jest to powieść, jej warstwa fabularna jest dość rachityczna i mówiąc bez ogródek: niezbyt wciągająca. To raczej esej o pamięci, przemijaniu, odczuwaniu czasu. Gdyby miał, powiedzmy, 100 stron, dałbym 10 gwiazdek i powiedziałbym: "Rewelacja!". Jednak esej liczący 350 stron naprawdę trudno wytrzymać.
W...