Jesteśmy społecznością, która kocha książki

„Teraźniejszość odpływa, dźwięki brukselskiej ulicy zostają wygłuszone, papiery szeleszczą, otwiera się wachlarz urzędowego bełkotu, a za nim, jak w chmurze wzbijanego kurzu historii, w moją stronę idzie mężczyzna, ma okulary z matowym szkłem na lewym oku, w mroku za bardzo tego nie widać, ale to się wie, poza tym nosi czarny mundur z zarzuconym na niego długim płaszczem z czarnej skóry, jest wpół do trzeciej w nocy, a on, mając za sobą dziesięciu wojskowych z bronią w pogotowiu, wali w drzwi wejściowe dużego budynku przy Korenlei.”

Pewnego popołudnia 1979 autor przechadza się po jednej z ulic Gandawy i nie może się uprzeć urokowi starego domu, który w dużej mierze zamieszkują już tylko grzyb i wilgoć. Nie myśląc długo dzwoni do notariusza z zamiarem zakupu. Minie jeszcze 20 lat zanim Hertmans trafi na książkę, które odkryje przed nim niesłychaną prawdę - otóż, że mieszka w domu członka SS. Tutaj zaczyna się opowieść o pogoni za historią nie tylko jednego człowieka, ale o historii domu i jej mieszkańców. Udało mu się to zanim umarli wszyscy jego domownicy, a co więcej jeden z byłych wykładowców autora okazał się być synem rzeczonego nazisty.

Pogoń czy też śledztwo, którego podjął się autor w celu odkrycia jak najgłębszych zakamarków historii rodziny Verhulst jest niepodważalnie rzetelne i dogłębne. Z przejęciem ukazuje dwulicowość człowieczeństwa w postaci Willema Verhulsta i niezłomność jego rodziny, która nigdy nie zaadaptowała jego poglądów, co samo w sobie jest fascynującym wątkiem tej książki. Nie będę zdradzać więcej z fabuły książki, ponieważ powinna pozostać dla Was ucztą do odkrycia.

Hertmans zaskarbił mnie już „Wojną i terpentyną”, a „Wejście” jest jedynie potwierdzeniem jego niesamowitego talentu do tworzenia czegoś na miarę dokufikcji. Autor wyłania się w stosownym momentach, absolutnie nie dominując historii, której się poświęca, wie dokładnie, kiedy usunąć się w cień i przenieść nas w świat rodziny Verhulst. Pisze tak przekonywująco i z niezwykłą zgrabnością językową, że jesteśmy w stanie uwierzyć mu nawet w ustępach, w których wiemy, że użył swojej wyobraźni, by nadać tło faktom historycznym. Dodatkowo odwiedza wiele miejsc, chwyta za materiały źródłowe, a gdy opada z nich chmura kurzu historii, to objawia się nam talent wyłuszczania z miejsc i dokumentów niesamowitych relacji. „Wejście” zasysa nas od samego początku i nie puszcza do samego końca utwierdzając mnie w opinii, że autor jest mistrzem splatania fikcji literackiej oraz osobistej historii z faktem.

tłum. Alicja Oczko

„Teraźniejszość odpływa, dźwięki brukselskiej ulicy zostają wygłuszone, papiery szeleszczą, otwiera się wachlarz urzędowego bełkotu, a za nim, jak w chmurze wzbijanego kurzu historii, w moją stronę idzie mężczyzna, ma okulary z matowym szkłem na lewym oku, w mroku za bardzo tego nie widać,...

Rozwiń

Zwiń

„Doktor wyjechał, a ja naprawdę nie wiem, czy potrzebna jest biografia mojego ojca. Boję się, że jeśli potraktuję ją zbyt drobiazgowo, może się okazać, że chcąc wyleczyć się całkowicie, musiałbym przedtem przeanalizować jego osobę, co uniemożliwiłoby moją kurację. Odważnie brnę jednak naprzód, bo wiem, że gdyby ojciec potrzebował kuracji psychoanalitycznej, przeprowadzałby ją na zupełnie inną chorobę. A więc, by nie tracić czasu, opowiem o nim tylko, co może ożywić wspomnienia o mnie samym.”

Zeno Cosini to jeden z najbardziej nieznośnych, niemożliwych oraz wnerwiających bohaterów literackich, z jakim było mi dane ostatnio się zetknąć. Jednocześnie nie da się go opuścić, a więc śledzi się jego przemyślenia, rozdmuchane ego, zdrady i wszelkie uczynki, które składają się na jego irytującą personę. Namówiony przez swojego lekarza, Zeno postanawia spisać historię swojego życia, zaczynając od perypetii z próbą rzucenia palenia, poprzez śmierć ojca, sposób, w jaki znalazł swojej żonę, a następnie kochankę, kończąc na jego relacji z handlem oraz przygodę z psychoanalizą.

Italo Svevo wiele lat czekał na skomponowanie dzieła swojego życia. Dwie pierwsze powieści przeszły bez echa i dopiero po namowie James’a Joyce’a, mając już sześćdziesiąt pare lat, tworzy dzieło swojego życia w postaci „Zeno Cosini”. Trzeba wiele talentu i wnikliwości, by stworzyć bohatera wypchanego skrajności oraz przeciwieństwami, który uważa się za jedynego rozsądnego w rodzinie, kobiety mając za głupsze istoty, a partnerów handlowych za mniej roztropnych. Svevo dodatkowo odważnie pogrywa sobie z kwestią moralności, Cosini nie wzdryga się od molestowania młodszych, od kopnięcia psa czy braku współczucia dla cierpiących. Cosini przeprowadza nas od przeszłości do teraźniejszości, by pozostawić nas z głośno wybrzmiewającą refleksją na temat natury człowieka, czy aby to on sam nie jest największą chorobą cywilizacji?

Nie zniechęcajcie się personą Cosiniego, bo Svevo napisał dzieło totalne, po którym się płynie i od którego nie odwraca się i nie ucieka w popłochu.

tłum. Zofia Ernstowa

„Doktor wyjechał, a ja naprawdę nie wiem, czy potrzebna jest biografia mojego ojca. Boję się, że jeśli potraktuję ją zbyt drobiazgowo, może się okazać, że chcąc wyleczyć się całkowicie, musiałbym przedtem przeanalizować jego osobę, co uniemożliwiłoby moją kurację. Odważnie brnę jednak napr...

Rozwiń

Zwiń

Niektórym nie trzeba przedstawiać samej postaci i twórczości Angelou, ale jeśli podróż przez życie i pisanie autorki wciąż przed Wami, to oj, ależ Wam zazdroszczę.

Maya Angelou przeżyła tak wiele, że jej autobiografie czyta się jak niesłychane powieści, zapominając, że to wszystko to nie fikcja, ale jej prawdziwe traumy, małe i większe bitwy, sukcesy i porażki. Pierwszy tom przybliżył nam traumatyczne dzieciństwo na amerykańskim Południu, którego skutkiem było pięcioletnie milczenie malej dziewczynki. Książka, która przyniosła autorce uznanie i stała się symbolem odwagi oraz odporności psychicznej. Można powiedzieć, że każdy kolejny tom jest dowodem tego pierwszego. W każdym z nich Angelou przeprowadza nas przez swe niewyobrażalne życie, które staje się jednocześnie obszarem do rozprawy o kwestiach rasy, różnicach klasowych czy o samotnym macierzyństwie.

Trzeci tom przenosi nas już w bardziej dojrzałe życie autorki. Czas, w którym rozwija się jej kariera muzyczna i niezależność finansowa, by móc w końcu zapewnić godne życie swojemu synowi. Jest to świadectwo kobiety, która stopniowo zrywa z naiwnością i nie daje się już tak łatwo zwodzić mężczyznom oraz podejmuje rozsądne decyzje dotyczące pracy i przyszłości. Ta część ma swój rytm niczym dobrze napisana pieśń. Angelou czyta się płynnie i z pełnym zaangażowaniem oraz zaciekawieniem, ponieważ autorka posiada niesamowity dar prowadzenia narracji, wokół którego rozsiadamy się wygodnie i od którego nie możemy się oderwać.

Niektórym nie trzeba przedstawiać samej postaci i twórczości Angelou, ale jeśli podróż przez życie i pisanie autorki wciąż przed Wami, to oj, ależ Wam zazdroszczę.

Maya Angelou przeżyła tak wiele, że jej autobiografie czyta się jak niesłychane powieści, zapominając, że to wszystko to nie...

Rozwiń

Zwiń

„Kochaj go - powiedział Jacques gwałtownie - kochaj go i pozwól mu się kochać. Czy może być coś ważniejszego pod słońcem? Jak długo to może trwać, w najlepszym razie? Przecież obaj jesteście mężczyznami i macie mnóstwo do załatwienia. Tylko 5 minut, zapewniam cię, nie więcej i to na ogół helas! po ciemku. Jeśli jesteś zdania, że te minuty są brudne, to istotnie są brudne, bo nic z siebie nie dasz, bo zlekceważysz ciało swoje i jego. Możecie jednak uchronić swoje życie przed brudem, możecie sobie nawzajem ofiarować coś, co was uczyni lepszymi, na zawsze, pod warunkiem, że nie będziecie się wstydzić i asekurować.”

Wydaje się, że „Mój Giovanni” nie potrzebuje przedstawienia czytelnikom znającym twórczość Baldwin’a, ale pierwszy raz dzięki posłowiu tłumacza, dowiaduję się, że to wielkie dzieło autora było długo skrywane w „szafie”. Czytając posłowie i historię samego tłumacza oraz jego drogę do przetłumaczenia (nie będę wam jej zdradzać) czułam, że czytam coś równie poruszającego i ważnego, jak sama powieść Baldwin’a.

Dziś pozycja już klasyczna, która nie traci na aktualności i porywa czytelnika bez względu na czas. Giovanni, niosący w sobie eteryczny smutek i urok, przyciąga do siebie David’a, Amerykanina, który przebywa w Paryżu ze swoją dziewczyną uciekając od pustki egzystencjalnej, która w żaden sposób nie chce się zapełnić. Tych dwoje połączy fatalne zauroczenie, które będzie się rozgrywać w idealnie dopasowanym tle paryskiej nocy pełnej gwaru, barów i nikłego wiązania końca z końcem. Tych dwoje żyje od kolejnego postawienia im przez kogoś drinka do kolejnej postawionej im kolacji przez kogoś bogatszego. David’a wyrzucają z hotelu, a Giovanni mieszka w tak zwanej służbówce, gdzie ich miłość rozwija się i jednocześnie gnije.

Tytuł oryginału, „Giovanni’s room”, wybrzmiewa we mnie znacznie bardziej i oddaje piękny tragizm uczucia tych dwojga, ale także każdego kto ze wstydem chowa gdzieś swoją miłość. „Mój Giovanni” to znacznie więcej niż opowieść o mężczyznach, którzy walczą ze swoją tożsamością i seksualnością. To także walka emigrantów ekonomicznych, każdego „innego”, którego Europa miała porwać i poprowadzić ku lepszemu. To książka ponadczasowa, gdzie każdy odkryje swój „pokój”, w którym schował swoją miłość i jednocześnie ją zdradził. O pięknie języka i sile opowieści, jaką potrafi stworzyć Baldwin wspominać nie muszę, bo to niezaprzeczalna oczywistość.

tłum. Andrzej Selerowicz

„Kochaj go - powiedział Jacques gwałtownie - kochaj go i pozwól mu się kochać. Czy może być coś ważniejszego pod słońcem? Jak długo to może trwać, w najlepszym razie? Przecież obaj jesteście mężczyznami i macie mnóstwo do załatwienia. Tylko 5 minut, zapewniam cię, nie więcej i to na ogół h...

Rozwiń

Zwiń