Karol Beyer 1818–1877

Album otwiera nową serię wydawniczą DSH „Fotografowie Warszawy”. Książka poświęcona pierwszemu zawodowemu fotografowi warszawskiemu i twórcy polskiej fotografii profesjonalnej. Karol Beyer otworzył w 1845 roku w Warszawie pierwsze stałe atelier i uprawiał nowy zawód, który traktował jako kulturową i społeczną misję. Jego zakład fotograficzny był nie tylko pracownią, ale również galerią, w której warszawiacy mogli oglądać najnowsze osiągnięcia europejskiej fotografii. Na przełomie lat 50. i 60. XIX wieku Karol Beyer był najlepszym fotografem nie tylko w stolicy, ale także w całym Królestwie Polskim.

Danuta Jackiewicz, autorka albumu, varsavianistka, historyk fotografii, kurator działu Zbiorów Ikonograficznych i Fotograficznych Muzeum Narodowego w Warszawie: „Karol Beyer był synem znanej malarki Henryki Beyer z domu Minter i Wilhelma, urzędnika loterii. Jako młody, 21-letni człowiek zafascynował się ogłoszonym w Paryżu wynalazkiem dagerotypii i rozpoczął przygodę z nowym zawodem fotografa, który uprawiał przez 23 lata. Portretował Polaków, utrwalał na szklanych światłoczułych płytach rozbudowującą się Warszawę, fotografował dzieła sztuki współczesnej i dawnej. Należał do założycieli Tygodnika Ilustrowanego, którego redakcji udostępniał swoje zdjęcia jako wzór dla drzeworytów. Dlatego jest prekursorem polskiej fotografii prasowej, której zapewnił obecność również w prasie francuskiej. Ponadto to właśnie Beyera należy uznać za pierwszego autora/dziennikarza, który dostarczał prasie własne teksty wraz ze zdjęciami do ich zilustrowania. Fotograf ma na swoim koncie cenne zdjęcia reporterskie, zaświadczające o dramatycznych wydarzeniach w stolicy w 1861 roku i oddające atmosferę stanu wojennego, utrzymywanego w Królestwie Polskim przez rosyjskie władze. Patriotyczną aktywność, wyrażającą się między innymi uprawianiem fotografii zaangażowanej politycznie, przypłacił więzieniem oraz zesłaniem w głąb Rosji”.

Karol Beyer stworzył fotograficzny panteon współczesnych sobie Polaków, popularyzował wiedzę o narodowej przeszłości, rozpowszechniał informacje o aktualnych wydarzeniach kulturalnych oraz bieżących wypadkach politycznych, utrwalał najnowsze budowle i ówczesną kulturę materialną Warszawy. Nie poprzestawał na dokumentowaniu rzeczywistości na światłoczułych płytach, ale publikował swoje zdjęcia także w ilustrowanej prasie polskiej i zagranicznej, był autorem albumu Widoki m. Warszawy. By udoskonalić swoją technikę kilkakrotnie wyjeżdżał za granicę, m.in. do Francji, Belgii czy Wielkiej Brytanii, stale bywał na wystawach światowych. Od 1855 roku był członkiem Société française de photographie. Pod koniec życia był zmuszony zamknąć swoje atelier, m.in. przez trudności finansowe wywołane jego dwuletnim pobytem na zesłaniu w Rosji, mimo to dalej fotografował.

Beyer przez całe życie poszukiwał nowych technik uwieczniania rzeczywistości. Rozpoczął swoją działalność od dagerotypii, ale szybko zwrócił się ku nowatorskim sposobom wykonywania fotografii, o których pisał w liście do Józefa Ignacego Kraszewskiego: „Trzeba wiedzieć, że to niesłychanie żmudna robota, dawniej przy daguerrotypach miałem zawsze czas wolny, teraz ani chwili w której bym nie powinien o fotografiach myśleć”. W późniejszym okresie zainteresował się fotografią nakładową i opanował nowoczesną technikę fotodruku, dzięki czemu zostały one wprowadzone w orbitę zainteresowania polskiej nauki.

Publikacja Karol Beyer 1818-1877 rozpoczyna serię popularnonaukowych albumów monograficznych poświęconych wybitnym XIX- i XX-wiecznym fotografom warszawskim. Katarzyna Madoń-Mitzner, redaktor serii: „Fotografowie Warszawy to nowa propozycja wydawnicza Domu Spotkań z Historią – dla wielbicieli fotografii i varsavianów. Po raz pierwszy pokażemy w tak kompleksowy sposób dzieje fotografii w Warszawie, a jednocześnie burzliwą historię miasta – przede wszystkim poprzez zdjęcia mało znane i nigdy dotąd nie publikowane. Przypomnimy także te fotograficzne obrazy, które należą już do kanonu polskich zdjęć. Zapraszamy do wspólnej pasjonującej podróży – odkrywania różnych oblicz miasta i osobowości działających tutaj fotografów”.