Nadkolory i nadaromaty. Schulz, Mueller, Blecher

Ze Wstępu: „Jak dotąd w polskim literaturoznawstwie nie zestawiono książek wspomnianych twórców. Brak recepcji dzieł Muellera czy też rumuńskiego pisarza odczytywanych w kontekście imaginarium Sklepów cynamonowych wydaje się swoistą, by posłużyć się określeniem Małgorzaty Kitowskiej-Łysiak, „białą plamą” współczesnej schulzologii. Drohobycka powieść Henryk Flis młodopolanina funkcjonowała dotychczas jedynie jako glosa bibliograficzna, natomiast relacje Schulz – Blecher były zupełnie nieobecne. Widać w tym względzie wyraźne zapóźnienie w stosunku do krytyki rumuńskiej, która powiązań pomiędzy beletrystami szukała już w latach 60. XX w. Na refleksję komparatystyczną znacząco nie wpłynął również pierwszy polski przekład Zdarzeń w bliskiej nierzeczywistości (Întâmplări în irealitatea imediată) Blechera, wydany w 2013 roku. […]

Rozwijając myśl Irzykowskiego, podejmujemy zatem próbę wieloaspektowej, interdyscyplinarnej lektury. Postawa badacza-komparatysty, mającego do czynienia z książkami, które „o sobie nie wiedziały”, wymaga przekroczenia Rubikonu „wpływologii”. Dostępne źródła historycznoliterackie milczą na temat bezpośrednich relacji pomiędzy omawianymi pisarzami, dlatego też w poszczególnych partiach wywodu świadomie rezygnujemy z próby przedstawienia relacji symetrycznych. W związku z tym szkice przybierają niejednokrotnie formę: „Mueller, Blecher a kontekst Schulzowski”.

[…] przyczynkiem do naszych rozważań jest kategoria „niewyrażalności” nowoczesnej literatury omawiana wielokrotnie przez Ryszarda Nycza. Za dominanty interpretacyjne obraliśmy
przede wszystkim różne tradycje hermeneutyczne: Paula Ricoeura, Martina Heideggera i Waltera Benjamina. Tam, gdzie wywód dotyczy strony formalnej dzieła, odwołujemy się do strukturalistycznej (i nie tylko) myśli poetologicznej (m.in.: Roman Jakobson, Max Black, Aleksandra Okopień-Sławińska). Natomiast rozważania nad mitem i mitycznością skłaniają nas ku studiom kulturowym. Niezwykle istotne w kontekście modernistycznego języka Schulza są rozpoznania Włodzimierza Boleckiego, zaś w aspekcie periodyzacji zaproponowane przez tegoż dominanty polskiego modernizmu. W partiach, w których dotykamy kompensacyjnej roli literatury, nawiązujemy do biografizmu i Freudowskiej psychoanalizy, ważnej także w kontekście figur tekstowych łączonych z szeroko pojętą onejrokrytyką. Bardzo cenne w globalnym sensie będą schulzologiczne studia Jerzego Jarzębskiego, Jerzego Ficowskiego, Władysława Panasa i Michała Pawła Markowskiego”.