Cudnów-Słobodyszcze 1660

„Akcję rozpoczął Gordon na czele kompanii dragonów z zamiarem opanowania przeprawy. Dragoni, rozwinięci po obu stronach mostu, brnęli przez trzęsawisko wspierani ogniem armatnim. Żołnierze posuwali się wolno naprzód, gęsto ostrzeliwując z muszkietów; sytuacja zmieniła się radykalnie, gdy na prawym brzegu pojawili się nagle Tatarzy, którzy, po sforsowaniu Hniłopiatu, znalezionym przez siebie brodem na północ od miasta, napadli od tyłu na Kozaków. Zaskoczeni obrońcy mostu poszli w rozsypkę; większość zbiegła do sadów, porastających wzgórze, kilkunastu schroniło się w stojącej nieopodal cerkwi. Ordyńcy nie fatygowali się zdobywaniem budynku frontalnym natarciem, lecz po prostu puścili go z dymem wraz z obrońcami, po czym opuścili Słobodyszcze, znikając jak złe duchy w lesie.”

Niniejsza publikacja poświęcona jest działaniom militarnym, jakie toczyły się na ziemiach Ukrainy w drugiej połowie 1660 roku. Książka porusza problemy dotąd niezwykle powierzchownie i jednostronnie opracowane, a w szczególności okoliczności związane ze starciem wojsk polsko-tatarskich z armią kozacką Jerzego Chmielnickiego, najmłodszego syna Bohdana. Autor stara się przedstawić przebieg wydarzeń, uwzględniając złożone uwarunkowania polityczne oraz ich wpływ na motywy postępowania Kozaków i Tatarów, bez popadania w polonocentryczną przesadę.