Tomik stanowi zapis 30 odcinków radiowego cyklu. 18 z nich to rozważania poświęcone wybranym pojęciom filozoficznym wypływającym z myśli konkretnych filozofów, 12 zaś to miniwykłady poświęcone myśli Mistrza Eckharta, niemieckiego mistyka z przełomu XIII i XIV wieku. Zdaniem ks. Tischnera to ważny myśliciel, bo starał się rozbudzić w człowieku władzę duchowego rozeznania, chciał uczynić go szczęśliwym, dzieląc się własnym szczęściem związanym z zaufaniem Bogu.

W części poświęconej filozofom ks. Tischner zastanawia się nad myśleniem, prawdą, złudzeniem, kłamstwem i iluzją. Rozważa kwestie związane ze złem, pokusą i upadkiem, melancholią, ale i z nadzieją i pięknem. W tych rozważaniach odwołuje się do myśli wielkich Greków Sokratesa i Platona, do św. Augustyna, Kartezjusza i Kierkegaarda. Przywołuje Plotyna, Nietzschego i Paula Ricoeura. Pod kątem filozoficznym przygląda się mitom starożytnym, odwołuje się także do kwestii współczesnych. Po co nam ci wszyscy filozofowie? Uczą myślenia. Ono może ocalić świat. A także człowieka przed światem. Myślenie „oczyszcza śmietnik, jaki codzienność robi nam z głowy”. „Myślenie to rodzaj duchowej siły, dzięki której człowiek uwalnia się od złudzeń: złudzenia pozornej wiedzy i fałszywej pewności”.

Warto pamiętać, że felietony miały popularyzować myśli filozoficzne i miały trafiać do każdego słuchacza. Stąd ich bardzo przystępny i obrazowy styI. Są też krótkie, więc nie mają ambicji wyczerpania i głębokiego analizowania zagadnienia. Zdarza się, że niektóre myśli sygnalizowane są jako zagadnienia do rozwinięcia w kolejnych audycjach, ale zostają ostatecznie porzucone.

Oczywiste jest również, że przez świat myśli filozofów przeprowadza nas teolog, więc interpretacja i oświetlenie niektórych treści jest zakorzenione w chrześcijańskim postrzeganiu świata, jak cała druga część wykładów o drodze do szczęścia, jaką proponuje Mistrz Eckhart, z jego rozumieniem woli człowieka, zła w świecie, postrzegania dobra, cierpienia, grzechu i szansy na oczyszczenie z niego.

Tischnerowskie wędrówki w krainę filozofów są zaproszeniem do refleksji nad duchową kondycją człowieka, do głębszego namysłu nad sobą dzięki ścieżkom, jakie wytyczyli przed nami mistrzowie myśli. Pozwalają choć przez chwilę oderwać się od zgiełku targowiska, jakim jest świat wokół nas. I przywracają wiarę w godność i niezależność ludzkiej myśli. Przypominają też o dramatycznej i pełnej sprzeczności naturze człowieka, jak i świata wokół niego. Dla mnie, nie nowe przecież, a stały się duchowym balsamem na wyczerpujący jesienny czas.

Polecam.

Justyna Radomińska