Lekcje ciemności
- Kategoria:
- publicystyka literacka, eseje
- Seria:
- Esej
- Wydawnictwo:
- Czarne
- Data wydania:
- 2023-07-19
- Data 1. wyd. pol.:
- 2009-01-01
- Liczba stron:
- 376
- Czas czytania
- 6 godz. 16 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788381917148
- Tagi:
- eseje literatura Holocaust sztuka religia
W nowym, uzupełnionym wydaniu Lekcji ciemności Dariusz Czaja podejmuje antropologiczne rozważania nad obecnością zła: w historii, w naturze, w nas samych. Jego książka działa niczym szczególny rezonator: wzmacnia głos kronikarzy ciemności – Leviego, Sebalda, Nowosielskiego, Bacona, Nemesa i wielu innych twórców. Pośród podejmowanych tematów znajdziemy katastrofę wojny, ciemnię Zagłady, cierpienie zwierząt, apokaliptyczne wizje. Słowa i obrazy są dla autora punktem wyjścia do filozoficznej i teologicznej refleksji. A na pytanie, jak to się dzieje, że w zwałach popiołu, można dojrzeć światło, odpowiada za Bernhardem: „W ciemności wszystko staje się wyraźne”.
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Oficjalne recenzje
Człowieczy los
Pierwszej wizyty w obozie koncentracyjnym się nie zapomina. Przeżycie jest zbyt intensywne, aby przykryło je coś innego. Nawet odwiedziny w Muzeum Powstania Warszawskiego w Warszawie czy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku nie robią takiego wrażenia, jak spacer po Majdanku czy Auschwitz-Birkenau. Tam jak na dłoni widać skondensowane całe okrucieństwo XX wieku. Dopiero tam możemy docenić spokój, jaki panuje obecnie. Chociaż nie mogą tego powiedzieć ludzie m.in. w Ukrainie czy na Bliskim Wschodzie.
A jednak zagadnienia związane z morderstwami, wojnami czy przemocą szybko nam powszednieją. Kolejna wizyta w muzeum nas nudzi, gdyż na pewnym poziomie ogólności oglądamy po raz kolejny to samo. Następnego wydania serwisu informacyjnego słuchamy jednym uchem, gdyż konflikt trwa dalej i nie dzieje się nic spektakularnego. Tematy nam obojętnieją. Na szczęście wciąż są ludzie tacy jak Dariusz Czaja, którzy potrafią zburzyć nasz spokój i przypomnieć o tym, o czym powinniśmy pamiętać.
„Lekcje ciemności” to zbiór czternastu esejów dotyczących zagadnień związanych z Holokaustem, dobrem, złem, wojną, historią itp. Tematów i dygresji jest oczywiście wiele, a łączy je niezwykle skrupulatne podejście do podejmowanego tematu. Dariusz Czaja z antropologiczną i reporterską dokładnością zagłębia się m.in. w literaturę, film i malarstwo, aby chociaż trochę podzielić się z nami swoimi spostrzeżeniami o tematach ważnych i trudnych. Wymaga od nas maksymalnego skupienia, więc rekomenduję znalezienie ustronnego miejsca i powolne czytanie, gdyż w innym razie sporo może nam umknąć.
Pierwsza część („Zaćmienie”) to analiza dzieł pisarzy Imrego Kertesza, Prima Leviego, Aharona Appelfelda, Winfrieda Sebalda oraz reżysera Laszlo Nemesa. Dariusz Czaja przybliża nam więc nie tylko ich najważniejsze książki i film „Syn Szawła”, ale i dzieli się licznymi spostrzeżeniami o postrzeganiu Auschwitz. Prowadzone przez niego wywody charakteryzują się szczegółowością zakrawającą na drobiazgowość oraz szerokim spektrum podejmowanych tematów. Czy po doświadczeniach obozowych można pisać o czymkolwiek innym? Jak utrwalić pamięć o tych wydarzeniach? Gdzie jest granica między historią a pamięcią?
Druga część („Spadanie”) to nic innego jak analiza poglądów Jerzego Nowosielskiego o istocie zła, wgląd w narrację Johna Coetzeego o losie zwierząt i tajemnicy zła, zestawienie wojny w Bośni z „Jądrem ciemności”, a także zachwyty nad prozą Brunona Schulza. Oczywiście znacząco upraszczam, gdyż wymienienie wszystkich podjętych zagadnień oznaczałoby przepisanie całej książki. Niemniej Czaja w tej części zabiera nas w trudną wędrówkę do korzeni zła. A nawet powiem więcej, autor sprawdza, gdzie tak naprawdę przebiega granica naszej metamorfozy w bestię i mordercę.
Ostatnia część („Końcówka”) to eseje poświęcone Bogu i miejscu chrześcijaństwa we współczesnym świecie, poglądom Emila Ciorana, obrazom Francisa Bacona oraz rychło zbliżającemu się końcu świata (tekst z października 1999 roku). Jednocześnie wydaje mi się, że eseje te są najbardziej osobiste, gdyż poruszają tak naprawdę temat śmierci Boga i pustych świątyń. A oczywiste jest, że zagadnienia związane z wiarą zawsze są trudne i… niewygodne.
„Lekcje ciemności” to książka, której nie da się dobrze streścić. A przynajmniej chyba ja nie potrafię. Napiszę więc tylko, że jest to lektura obowiązkowa. Pełna złotych myśli, trudnych tematów wymagających zastanowienia i niewygodnych pytań, na które nie ma dobrej odpowiedzi. Jak do tego dołożymy autora erudytę, to wyjdzie nam książka, z którą spędzicie długie godziny. Rewelacja!
Michał Wnuk
Książka na półkach
- 249
- 78
- 23
- 7
- 3
- 3
- 2
- 2
- 2
- 1
Cytaty
Tylko jeśli własna egzystencję niesiesz w zębach, żyjesz naprawdę (za E Cioran "Śmiech i łzy")
Jeśli prowadzi się życie po życiu, jeśli egzystencja codzienna nosi w sobie niestygnącą pamięć przeżytego obozu, to pisanie nie jest i nie m...
Rozwiń
OPINIE i DYSKUSJE
Zainteresowanych zapraszam do oficjalnej recenzji.
Zainteresowanych zapraszam do oficjalnej recenzji.
Pokaż mimo toNiesamowicie ciekawa i ważna pozycja. Dla każdego, kogo interesuje zło, jego pochodzenie i postrzeganie przez pryzmaty wyznań, doświadczeń etc.
Niesamowicie ciekawa i ważna pozycja. Dla każdego, kogo interesuje zło, jego pochodzenie i postrzeganie przez pryzmaty wyznań, doświadczeń etc.
Pokaż mimo toŚwietna, erudycyjna książka. Warto sięgać po wymagające pozycje; nie ma się wrażenia straconego czasu.
Świetna, erudycyjna książka. Warto sięgać po wymagające pozycje; nie ma się wrażenia straconego czasu.
Pokaż mimo toKsiążka niezmiernie wciągająca, Czaja pokazuje nam różne oblicza zła. Nie jest w stanie jednak pokazać ogromu cierpień i spogląda niczym obiektywem fotografa na niektóre aspekty XX wieku. Książka doskonale komponująca się z "Wytępić całe to bydło" jednakże w ujęciu literacko artystycznym. Szczególnie dobre eseje o Nowosielskim i Apokalipsie.
Książka niezmiernie wciągająca, Czaja pokazuje nam różne oblicza zła. Nie jest w stanie jednak pokazać ogromu cierpień i spogląda niczym obiektywem fotografa na niektóre aspekty XX wieku. Książka doskonale komponująca się z "Wytępić całe to bydło" jednakże w ujęciu literacko artystycznym. Szczególnie dobre eseje o Nowosielskim i Apokalipsie.
Pokaż mimo toNiesamowita książka. Dariusz Czaja, znany i (wbrew temu, co napisano na okładce) ceniony antropolog kultury penetruje coraz to głębsze pokłady mroku świata, człowieczeństwa i Boga, a przy tym dotyka tego, co najistotniejsze. Dokonuje wnikliwej lekcji tekstów kultury: tych o randze świadectwa (Imre Kertész, Primo Levi, W. G. Sebald) i tych czysto literackich (J. M. Coetzee, Joseph Conrad, Jonathan Littel),filozoficznych (Emil Cioran, Sergio Quinzio),a nawet malarskich (Jerzy Nowosielski, Francis Bacon) i filmowych (Werner Herzog). Już tylko te nazwiska pokazują bardzo szerokie spektrum zainteresowań autora esejów, a trzeba zaznaczyć, że zainteresowania te nie są bynajmniej powierzchowne. To jednak dopiero czubek góry lodowej. Gdyby zechcieć bowiem wymienić wszystkich wspominanych i cytowanych przez Czaję myślicieli, artystów i pisarzy, lista ta ciągnęłaby się jeszcze przez wiele linijek. Zaiste erudycja autora zdumiewa i onieśmiela. Nie jest ona li tylko czystym popisem ze strony autora, ale stanowi dla czytelnika autentyczną wartość poznawczą. Wiadomo, że książka poleca książkę, teksty przyciągają się ze sobą. Lekcje ciemności są pod tym względem nieocenione. Po jej lekturze moja lista książek do przeczytania poszerzyła się o sporo pozycji.
Oczywiście ów atut nie wyczerpuje wartości tych esejów. Ich rzeczywista waga leży w czymś innym. Jest to książka, która wielokrotnie "uciska (...) jak niewidzialna, ale realna obręcz" (s. 49). "Boli. Bo to ma boleć. Po to zostało napisane" (s. 61). Dlaczego autor wkracza w ciemność, prowadząc nas w nią za rękę? Bo - jak pisał cytowany przez Czaję Thomas Bernhard - "w ciemności wszystko staje się wyraźne".
Jestem naprawdę wdzięczny za tę książkę. Pozwoliła mi wejść w sferę kultury, która była przeze mnie nie do końca rozpoznana i doceniana - choć tak dobrze są mi znane i tak dla mnie fascynujące dzieła i wypowiedzi omawianych tu twórców: Coetzeego, Bacona, Nowosielskiego, o Littelu czy Quinzio nie wspominając. Nie to jednak było w tej lekturze dla mnie najcenniejsze. "Lekcje ciemności" stały się też dla mnie swoistym przeżyciem duchowym. Niezwykle ważnym rysem mojego osobistego doświadczenia duchowego jest krzyk Chrystusa na krzyżu: Eli, eli, lama sabachtani? - Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił? (Mt 27, 46; Mk 15, 34). "Lekcje ciemności" pozwoliły mi usłyszeć ten krzyk jeszcze wyraźniej. Ujrzeć z wyjątkową mocą i wyrazistością, że wołanie to nie milknie nigdy, a nawet zostaje zwielokrotnione przez tyle kolejnych istnień ludzkich (a nawet zwierzęcych!). Heroizm Chrystusa polegał także i na tym, że po tym dramatycznym wołaniu zdołał jednak wyszeptać: Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mojego (por. Łk 23, 46). A i ten szept, tak delikatny, że ledwo słyszalny, majaczy mi pomiędzy wierszami tej książki, jak nikłe światło pośród ciemności. Czy to tylko moje przewidzenia, czy rzeczywiście światłość w ciemności świeci i ciemność jej nie ogarnia? (por. J 1, 5).
Niesamowita książka. Dariusz Czaja, znany i (wbrew temu, co napisano na okładce) ceniony antropolog kultury penetruje coraz to głębsze pokłady mroku świata, człowieczeństwa i Boga, a przy tym dotyka tego, co najistotniejsze. Dokonuje wnikliwej lekcji tekstów kultury: tych o randze świadectwa (Imre Kertész, Primo Levi, W. G. Sebald) i tych czysto literackich (J. M. Coetzee,...
więcej Pokaż mimo to