Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Zbiór opowiadań "Im mroczniej, tym lepiej" to jedna z najstraszniejszych książek Stephena Kinga. Przeraża, chociaż niewiele w niej horroru. Co ważne, sam King wydaje się przerażony. Czego się boi?

Jeśli zbiór "Nocna zmiana" był jak rozbuchany rock'n' roll, nowa książka to raczej smutny Johnny Cash. Nie bez powodu tytuł zaczerpnięto z twórczości Leonarda Cohena. Jest mrocznie, ale King używa innych narzędzi niż dawniej. Zamiast klaunów i opętanych kosiarek są przemijanie i poczucie bezradności. Bohaterowie zmagają się ze stratą bliskich oraz przypieczętowanym losem. Koniec jest nieuchronny, a ty jesteś tylko okruchem we wszechświecie ("Dwóch utalentowanych skubańców"). Możesz się wić, kombinować, nawet poznać przyszłość ("Wszechwiedzący"), ale wyrok już zapadł. Umrzesz ty, umrą ci których kochasz i nic nie możesz zrobić. Twój los nie jest w twoich rękach ("Finn").

W opowiadaniu "Dwóch utalentowanych..." dwaj przyjaciele przez całe życie skrywają pewien sekret. Jednak to nie istoty, które spotkali w lesie, są najstraszniejsze. Prawda jest jak otwierająca się pod nogami zapadnia. Przerażające jest jak nagle człowiek czuje się mały i bez znaczenia.

King się zmienia. Opowiadanie "Wszechwiedzący" zaczął pisać ponad 30 lat temu i dokończył niedawno. "Stary" pisarz, zaglądający w mrok ze smarkatą fascynacją, spotyka dojrzałego i posmutniałego Kinga, myślącego o sensie życia i śmierci.

Nie jest to oczywiście zbiór opowiadań bez wad. King to mistrz pierwszego zdania, ale tym razem ma problem z tym ostatnim. Czasem brakuje puenty.

Czy King nadal uprawia horror? Tak, ale to horror egzystencjalny. Zamiast zamykać czytelnika w klaustrofobicznej przestrzeni z potworami, niczym Cormac McCarthy w "Drodze" sadza nas na rozleglej plaży. Przed nami rozpościera się cały świat, ale nie ma dokąd iść. Pozostaje mrowiący niepokój. A może to po prostu strach przed pożegnaniem?

Zbiór opowiadań "Im mroczniej, tym lepiej" to jedna z najstraszniejszych książek Stephena Kinga. Przeraża, chociaż niewiele w niej horroru. Co ważne, sam King wydaje się przerażony. Czego się boi?

Jeśli zbiór "Nocna zmiana" był jak rozbuchany rock'n' roll, nowa książka to raczej smutny Jo...

Rozwiń

Zwiń

"Smolarz" to mięsisty polski kryminał... a może zbyt polski?

A gdyby tak rzucić wszystko i wyjechać w Bieszczady? Komisarz Igor Brudny tak zrobił. Musi jednak przerwać picie whisky w swojej samotni, bo giną turystki, a lokalna policja potyka się o własne nogi. Ożywa też legenda o bieszczadzkim Smolarzu, a miejscowy układ polityczny coś knuje. Czy na pewno winny morderstw jest wypalający drewno Samuel? Brudny musi ubrudzić sobie ręce i dowiedzieć się kto naprawdę ma nieczyste sumienie.

Przemysław Piotrowski otarł się o pomysł idealny. W "Smolarzu" mistycyzm dżdżystych Bieszczad przypomina fantasmagorie Lovecrafta. Jest mrocznie, gęsto i brudno, a do tego straszą stare cerkwie i lasy poza szlakiem. Czuje się zapach mokrej ziemi i dymu z pieców retortowych. Można odnieść wrażenie, że trzymając książkę, ubrudzimy sobie ręce sadzą. W kryminalną intrygę zapadamy się jak w bieszczadzkie błoto.

"Smolarz" aż się prosi o ekranizację. Najlepiej gdyby Wojciech Smarzowski swoją ciężką ręką wyrąbał zmaksymalizowaną "Watahę". Broń Boże, smolarzu i szeptucho, byle nie zabrał się za to TVN.

"Smolarz" to do bólu polska książka. Mrok Bieszczad, smolarze, porąbane zwłoki - i nagle BUM! Brudny, rozmawiający z żoną o zbrodni, dywaguje o rozmiarze swojego "orła" i żegna się z nią filuternym "całuję w dupkę". Są bluzgi, ostry s*ks, alkohol. Jest rozmowa z menelem, który prosi "szefa" o szlugi, kupowanie papieru toaletowego oraz przekręty na zbożu z Ukrainy. Piotrowski tka z takich detali wiarygodną rzeczywistość. A może przekroczył granicę uwiarygadniania? To co kochamy u Stephena Kinga nie sprawdza się przeniesione na polski grunt?

Jeśli ktoś czyta książki, by uciec od otaczającej go rzeczywistości, poczuje się jak oszukany przez biuro podróży, które zamiast na Rodos, wysłało go do Radomia. Jeśli ktoś chce wytaplać się w polskich realiach, "Smolarz" będzie wymarzoną balią pełną rodzimego błota. No to chlup!

"Smolarz" to mięsisty polski kryminał... a może zbyt polski?

A gdyby tak rzucić wszystko i wyjechać w Bieszczady? Komisarz Igor Brudny tak zrobił. Musi jednak przerwać picie whisky w swojej samotni, bo giną turystki, a lokalna policja potyka się o własne nogi. Ożywa też legenda o bieszcza...

Rozwiń

Zwiń

Ten horror to nie zabawa. Jack Ketchum znowu przekracza granice. "Jedyne dziecko" jest historią wielkiego zła... i jeszcze większej bezradności.

Ketchum pisał horrory ekstremalne. Są jak przeżuwanie surowego steku z którego tryska osocze. Ohyda, przełyk się zaciska, ale... jest w tym perwersyjna przyjemność i bierzemy kolejny kęs. Co ważne, to horrory bez duchów i kosmitów. W "Jedynym dziecku" makabra rozgrywa się w domowym zaciszu w rodzinnym gronie. Ketchum zainspirował się prawdziwą historią. Kogo więc oskarżać o to przegięcie?

Arthur Danse jest potworem. S*ksualne tortury żony to dla niego za mało. Jego kolejną ofiarą pada 8-letni syn. Inny autor zawoalowałby brutalność myśląc o sprzedaży, ale nie Ketchum. "Jedyne dziecko" to sceny brutalnego s*ksu, wyniki badań proktologicznych, opisy wydzielin i defekacji. Najboleśniejszą torturą jest jednak patrzenie na matkę walczącą o dziecko, przegrywającą kolejne batalie z partnerem i wymiarem sprawiedliwości. Do czego się posunie, by uratować syna?

"Jedyne dziecko" to zło z zupełnie innej perspektywy. Gdy inni pisarze pokazują nam szambo z bezpiecznego tarasu widokowego, Ketchum wciska nam głowę pod powierzchnię i trzyma bez oddechu. Czujemy zapach i smak obrzydlistwa. Złem przesiąkają skóra, ubrania, włosy. Odłożenie książki na półkę to nie koniec.

Jest ekstremalnie, ale to nie szokowanie dla samego szoku. Ketchum to nie rzeźnik, lecz chirurg. Zdania są krótkie i precyzyjne jak cięcia skalpelem. Bez dygresji i metafor. Szybka operacja receptorów bólowych. Bez znieczulenia. Po tym zabiegu będą blizny - Ketchum zostawia je celowo.

Ketchumowi nie zależy abyś doczytał powieść do końca. Nie ma litości. Przeraża i odpycha. A jednak zaglądamy za kolejne drzwi, za którymi wiadomo, że znajdziemy tylko zło i ohydztwo. Ketchum nie pozwala oderwać wzroku od potworności... a może tylko udajemy, że nie chcemy patrzeć?

Ten horror to nie zabawa. Jack Ketchum znowu przekracza granice. "Jedyne dziecko" jest historią wielkiego zła... i jeszcze większej bezradności.

Ketchum pisał horrory ekstremalne. Są jak przeżuwanie surowego steku z którego tryska osocze. Ohyda, przełyk się zaciska, ale... jest w tym perw...

Rozwiń

Zwiń

Horror o nawiedzonym domu, zbrodnia sprzed lat, duch w wiktoriańskiej rezydencji... czy można z tego wykrzesać coś nowego? Riley Sager powieścią "Wróć przed zmrokiem" nawet nie próbuje i świetnie na tym wychodzi. Pytanie czy lepszy z niego pisarz czy znawca ludzkiej natury?

Dlaczego kochamy horrory? Darwin wyjaśnił to potrzebą strachu wpisaną w zwierzęcą naturę. Opisał małpy, które raz za razem otwierały pojemnik z wężami. To tzw. "predator inspection" - chęć zdobywania informacji o zagrożeniach. Horrory są dla nas tym pojemnikiem z wężami, a Sager wykorzystuje to po mistrzowsku.

Fabuła jest prosta. Rodzina kupuje dom, w którym doszło do zbrodni. Nagle w środku nocy domownicy uciekają, zostawiając cały dobytek. Po latach dorosła Maggie wraca, próbując rozwikłać zagadkę tamtej feralnej nocy. Kim jest Pan Cień? Skąd w domu węże? Co czai się w szafie? Sager oszczędnie odsłania karty, prowadząc równorzędnie dwie historie - losy dorosłej Maggie i wspomnienia jej ojca.

Sager pracował jako dziennikarz i redaktor. W powieści "Wróć..." jak na dobrego dziennikarza przystało, traktuje słowa jak cenną amunicję. Strzela krótkimi i precyzyjnymi seriami uzyskując filmową dynamikę, szczególnie w rozbuchanym finale.

"Wróć..." to horror bez kiczu Mastertona i gadulstwa S. Kinga. Sager straszy z wyczuciem. Elementy paranormalne woli sugerować. Budować poczucie ich obecności. Groza niespiesznie eskaluje, dając bohaterom opowiedzieć swoje historie. Na szczęście Sager pilnuje żeby za bardzo się nie rozgadali.

Sager z gracją rzemieślnika układa typowe dla horrorów elementy w typową całość. Jakby odhaczał je z listy w horrowym Excelu. Duch - jest. Tablica Ouija - jest. Straszny obraz - jest. Dziecko widzące duchy - jest. I to działa. Z satysfakcją idziemy utartą ścieżką, prowadzeni przez Sagera za rękę. Ta wycieczka sprawia radość jak diabli. Być może rzeczywiście jesteśmy małpami Darwina i chcemy popatrzeć na węża w pudełku. Dla takiej książki warto być małpą.

Horror o nawiedzonym domu, zbrodnia sprzed lat, duch w wiktoriańskiej rezydencji... czy można z tego wykrzesać coś nowego? Riley Sager powieścią "Wróć przed zmrokiem" nawet nie próbuje i świetnie na tym wychodzi. Pytanie czy lepszy z niego pisarz czy znawca ludzkiej natury?

Dlaczego koch...

Rozwiń

Zwiń