Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Ciepło. W końcu!
I w tak pięknych okolicznościach przyrody skończyłem lekturę czerwcowego numeru NF.

A w niej po polsku tylko jedno opowiadanie. Dłuuuugie.
„Na skraju deszczu” Marcina Bartosza Łukasiewicza – zjeżyłem się już po przeczytaniu pierwszego zdania: „najwięcej burz w Polsce jest latem”. Mam na podorędziu jeszcze kilka takich prawd objawionych: najwięcej drzew rośnie w lasach; najczęściej śnieg pada zimą; itd. itp.
I to jest właśnie największy minus tego opowiadania – pisanie dla pisania. Bo dużo znaków lepiej wygląda niż mniej? Zdaje się, że i Autor dostrzega ten problem, bo pisze tak: „(…) nie jest tak, że sobie nabijam puste przebiegi erudycją. To znaczy trochę tak, skoro ktoś słucha i jest ciekawy, to należy go trochę pomęczyć”. Nie da się ukryć, wymęczyłem się. A szkoda, bo pomysł może i nienowy, ale wykonanie całkiem ciekawe. I gdyby wycisnąć wodę z tego tekstu, czytałbym z przyjemnością. A tak?
Oprócz wodospadu słów do minusów zaliczyłbym kreację główniej bohaterki. Według mojej wiedzy żadna kobieta urodzona w latach 30-tych XX wieku nie używa(ła) tak olbrzymiej ilości wulgaryzmów. Kwestia wychowania. No i nadmiar wulgaryzmów to drugi minus. Zdarzają się błędy rzeczowe i logiczne, ale da się przeżyć.
I gdyby tylko nie ten potop liter…
W każdym razie, Autorowi raz udało się mnie złapać i pomęczyć. Kolejne jego teksty będę omijał szerokim łukiem, albo poproszę kogoś o streszczenie.

A zza granic (wielu granic).
„Grubb i rzeźbiony kot” Philipa Maddena – impresja fantasy. Tu akurat mam odwrotnie niż z tekstem polskim. Bo nic się tu nie wyjaśnia, ten tekst tylko koniuszek rogu, za którym być może chowa się nosorożec. A może nie?
„Przywrócić serce miłości” Johna Chu – niby fantastyka, a tak naprawdę opowiadanie o diasporze i desperackich próbach zachowania dziedzictwa kulturowego. Czy się uda? Wątpię.
„Zakład drukarski Malotibala” Mimi Mondal – jak wcześniejsze opowiadanie to egzotyczne Chiny, tak to – nie mniej egzotyczne Indie. I właśnie sama scenografia to atut tego tekstu, bo fabuła mocno nienowatorska, że tak to delikatnie ujmę.
„Ruchy robaczkowe” Vajry Chandrasekera – Literatura. Przez duże L. Nie rozumiem. Nie lubię. Po książkę, której ten tekst jest pierwszym rozdziałem, nie sięgnę na pewno.
„Sala operacyjna” Izumi Kyoki – też Literatura. Ale tym razem do poczytania. Też nie zrozumiałem, mam tylko niejasne przypuszczenia. Ale jak w przypadku opowiadania z Indii, tekst ratuje scenografia.
Podsumowując – brawa dla Redakcji za szersze sięgnięcie po kręgi kulturowe inne niż anglosaski czy rosyjski bądź ukraiński.

Publicystyka.
No cóż…
Z zainteresowaniem przeczytałem jedynie wywiad z panią Parowską i stałe pozycje: felietony i recenzje.
Natomiast temat „chińskich bajek” jest dla mnie obcy i chyba za późno, abym się na nie nawrócił. Nie mam zresztą takiej potrzeby.
Czyli większość publicystyki przeczytałem bez zainteresowania.

Ciepło. W końcu!
I w tak pięknych okolicznościach przyrody skończyłem lekturę czerwcowego numeru NF.

A w niej po polsku tylko jedno opowiadanie. Dłuuuugie.
„Na skraju deszczu” Marcina Bartosza Łukasiewicza – zjeżyłem się już po przeczytaniu pierwszego zdania: „najwięcej burz w Polsce jest...

Rozwiń

Zwiń

Większość tekstów z tego zbioru to opowiadania grozy.
Lepsze i gorsze.
Ale jest tu też prawdziwa perła - "Ku nieznanemu Kadath śniąca się wędrówka". Wspaniała, rasowa fantasy. Przepiękna, choć nieco zepsuta zakończeniem.
Ale tylko dla niej warto ten zbiór przeczytać!

Większość tekstów z tego zbioru to opowiadania grozy.
Lepsze i gorsze.
Ale jest tu też prawdziwa perła - "Ku nieznanemu Kadath śniąca się wędrówka". Wspaniała, rasowa fantasy. Przepiękna, choć nieco zepsuta zakończeniem.
Ale tylko dla niej warto ten zbiór przeczytać!

Zbiór opowiadań, więc każdy może sobie wybrać ulubiony tekst. Albo taki, do którego nigdy nie wróci.
Dla mnie "Zakazane szlaki" zaczęły się od opek tego drugiego rodzaju - o górach. Których nie cierpię równie mocno, jak hip hopu.
Ale się przemogłem. I warto było.
Które teksty mi się najbardziej spodobały? "Cegła pod twarzą Williama" Rafała Łobody i "Podłóżko" Grahama Matertona.
Ale poleciłbym też "Gwiezdne lustro" Marka Kolendy (trochę pobrzmiewające "Skalnym nurkiem", co uważam za komplement), "Równinę Szinear" Rafał Paszkowskiego (a to coś quasidaenikenowskiego, ale za to dowcipne, z pomysłem), ciekawe są "Dolina" czy "Wola turystów".
Co ważne, nie ma tu dla mnie tekstu ewidentnie słabego, nieczytalnego.
Warto się zapoznać!

Zbiór opowiadań, więc każdy może sobie wybrać ulubiony tekst. Albo taki, do którego nigdy nie wróci.
Dla mnie "Zakazane szlaki" zaczęły się od opek tego drugiego rodzaju - o górach. Których nie cierpię równie mocno, jak hip hopu.
Ale się przemogłem. I warto było.
Które teksty mi ...

Rozwiń

Zwiń

Jak on to robił?
Wziąłem do ręki ten zbiór opowiadań Niziurskiego i nie wypuściłem z ręki aż do przeczytania ostatniej strony.
Nostalgia? Pewnie tak, ale ja już przecież nie korzystałem w szkole z kałamarzy.
Więc co?
Myślę, że prawda. Prawda o ludziach młodych, czasem tylko przyprószona mgiełką peerelowskiego kłamstwa. Da się przymknąć oko.
I obserwując z niesmakiem obecne cuda przy liście lektur szkolnych, chciałbym zaproponować dwa opowiadania z tego zbioru do listy lektur: "Grubas" oraz "Równy chłopak i Rezus". Obowiązkowo!

I taka refleksja. Czy rzeczywiście byliśmy tacy? Łobuzerscy, ale i myślący? Dumni, ale i współczujący? Czy to tylko wizja Niziurskiego?
Bo młodzi ludzie z kart tego zbioru opowiadań to tacy młodzi ludzie, których chcielibyśmy mieć na co dzień obok nas - w szkołach, tramwajach, parkach...
Ale czy są jeszcze tacy w dzisiejszych czasach?
A jeśli nie, to co poszło nie tak?

Jak on to robił?
Wziąłem do ręki ten zbiór opowiadań Niziurskiego i nie wypuściłem z ręki aż do przeczytania ostatniej strony.
Nostalgia? Pewnie tak, ale ja już przecież nie korzystałem w szkole z kałamarzy.
Więc co?
Myślę, że prawda. Prawda o ludziach młodych, czasem tylko przyprószona mg...

Rozwiń

Zwiń

Dlaczego tam mało się u nas o tym ważnym przecież epizodzie polskiej historii mówi?
Dlaczego nazwę Kostiuchnówka poznałem dopiero z tej książki?
Dużo gwiazdek za temat, odjęte trochę za czasem chaotyczny styl narracji.

Dlaczego tam mało się u nas o tym ważnym przecież epizodzie polskiej historii mówi?
Dlaczego nazwę Kostiuchnówka poznałem dopiero z tej książki?
Dużo gwiazdek za temat, odjęte trochę za czasem chaotyczny styl narracji.

Pięćsetny numer!
Pamiętam ten chłodny niedzielny wieczór, kiedy czekając na autobus, za szybą zamkniętego kiosku Ruchu dostrzegłem coś interesującego – numer pisma, które nosiło tytuł „Fantastyka”. Jako że liznąłem już wcześniej trochę takiej literatury, chęć posiadania zawładnęła mną niemal całkowicie. Cóż… W niedzielę wszystko było nieczynne.
Na szczęście w poniedziałek czasopismo zakupił kuzyn. Aha, był to numer drugi, bo pierwszy przeleciał przez znane mi punkty sprzedaży jak meteor, nie pozostawiając w nich śladu swojej bytności.
No i tak to już trwa te ponad czterdzieści lat, aż doczekałem numeru pięćsetnego! Wielkie brawa dla Redakcji!

A teraz już do zawartości jubileuszowego numeru.
Proza polska.
„Ziarno” Istvana Vizvary’ego – SF co się zowie. Raczej philosophical niż hard, w klimacie niektórych dzieł Mistrza Lema. Proza gęsta, niełatwa w odbiorze. O tym, co czyni nas ludźmi i czemu maszyny się nami nie staną. Bardzo dobre!
„Magia u kresu” Adrianny Filimonowicz – ogólnie tekst o starzeniu się, gubieniu własnego „ja”. Ale i o czymś jeszcze, co mi umyka, bo sensu zakończenia nie zrozumiałem. Jak na fantasy łyknąłem bez bólu.
„Podarek” Szymona Stoczka – też fantasy. Trochę mi tu brzmią Niecni Dżentelmeni Scotta Lyncha, ale to tylko takie ulotne wrażenie. Ciekawie napisane, z trochę urwanym zakończeniem. Co dalej ze Światem Drzewa? Przetrwa?

Proza zagraniczna.
„Kwestia honoru” Valentino Poppiego – znowu coś z tym zakończeniem… Interesujący pomysł, w miarę zgrabnie opowiedziany, ale zostawiający więcej pytań niż odpowiedzi.
„Pingwiny” Lavie Tidhara – fajnie, że taki Autor premierowo publikuje coś w NF! A sam tekst? Dobrze, ciekawie opowiedziany, z odpowiednio dramatyczną końcówką. Metafora naszych czasów? Cóż, kiedy zdaje mi się, że pomysł dość już zużyty.
„Wieczny bal potępionych” Fondy Lee – piekło to inni? Dużo słów, dużo opisów, ale akcji jakoś niezbyt wiele… Jak dla mnie: para poszła w gwizdek.
„Dowód przez indukcję” Jose Pablo Iriartego – a tu bardzo ciekawy tekst, dający wiele możliwości interpretacji. Ja wybrałem taką: czasem usilnie szukamy czegoś całkiem innego, niż chcielibyśmy znaleźć.
„Wilki wczorajszego dnia” Raya Naylera – dla mnie tekst numeru! Dlaczego? Bo to opowiadanie z rodzaju: dlaczego ja nie wpadłem na ten pomysł? Niby nic wielkiego, kilka scenek z pleneru, ale przecież jest tu i straszna przeszłość, i nielekka przyszłość, i całkiem nowe obyczaje (choć może raczej – obyczaje wracające z głębokiej przeszłości), i całkiem nowe zagrożenia.
Takie teksty lubię czytać najbardziej!

Publicystyka.
Wywiady z panami, których po prostu nie znam. Nie moja bańka. A nie, przepraszam, Kołodziejczaka kojarzę. Coś tam na półce leży nieprzeczytane, ale do komiksów mnie nie ciągnie.
Jednak najważniejszy element części publicystycznej to artykuł Michała Cetnarowskiego „Na archipelagach”. Czyli „co tam panie, w fantastyce piszczy”?
Pokrótce kilka impresji – fantastyka wyszła z getta, bo decydentami kultury zostali ludzie na tejże wychowani. By spojrzeć tylko na dwa najgłośniejsze chyba seriale tego roku: „Fallouta” i „Problem trzech ciał”.
Odpływ „nazwisk” do mainstreamu. No cóż, pisanie jest rzeczą ciężką, a fantastyki (z dużym naciskiem na SF i horror) bardzo ciężką. Więc kiedy już się wyrobi nazwisko, można tworzyć obyczajówki dla tych, którzy będą się nimi zachwycać, bo obwołają je arcydziełami w różnych opiniotwórczych periodykach.
Zalew fantasy i regres SF – no cóż, kiedy przytłaczającą masę czytelników tworzą ludzie, którzy zatracili ciekawość świata, bo osiągnęli już stan przewidziany przez A.C. Clarke’a („każda wystarczająco zaawansowana technologia jest nieodróżnialna od magii”), dlaczegóż więc oczekiwać ciekawości nauki właśnie, którą SF stoi? Do tego współczesna nauka stała się tak abstrakcyjna, że pisanie o niej staje się coraz trudniejsze pod kątem przygotowania naukowego oraz klarownego przedstawienia naukowych podstaw, co udaje się jeno nielicznym – Wattsowi czy Reynoldsowi na przykład.
Do tego wiążąca się z powyższym zmiana oczekiwań czytelniczych. Jakież było moje zdumienie, gdy w internetowej konwersacji padło zdanie pewnej czytelniczki – „ja opowiadań nie lubię, bo na tak krótkim dystansie nie jestem w stanie zżyć się z bohaterami”. Dla mnie, wielkiego miłośnika krótkiej formy, zabrzmiało to początkowo jak obelga. Ale przecież dlaczego moje umiłowanie dobrego pomysłu, na którym opierają się opowiadania, ma być lepsze niż podziw dla rozwoju postaci, na którym stoją (a raczej powinny stać) opasłe wieloksięgi fantasy?
Czasy się zmieniają. Czytelnicy również!
Ale korzystając z okazji i tego, że się rozgadałem – dziwi mnie, że najlepsze polskie opowiadanie SF jakie czytałem w XXI wieku, „Siedem wrót ki-gal” Kamili Regel, przeszło prawie bez echa. Może NF rozważyłaby możliwość przedruku najlepszych tekstów z fanzinów, internetowych stron, prywatnych inicjatyw wydawniczych, na jej łamach?
Bo „Siedem wrót…” powinno zyskać należyty mu hype. I Zajdla!

Z okazji jubileuszu życzę wszystkim czytelnikom, współpracownikom i Redakcji następnych pięciuset numerów!
Oraz takich czytelników jak ja – którzy kupią ten pięćsetny numer, zachwycą się i zostaną z Nową Fantastyką do numeru tysięcznego :)

Pięćsetny numer!
Pamiętam ten chłodny niedzielny wieczór, kiedy czekając na autobus, za szybą zamkniętego kiosku Ruchu dostrzegłem coś interesującego – numer pisma, które nosiło tytuł „Fantastyka”. Jako że liznąłem już wcześniej trochę takiej literatury, chęć posiadania zawładnęła mną niem...

Rozwiń

Zwiń

Zaczyna się dosyć niemrawo, ale szalona końcówka to rekompensuje.
I co najważniejsze - Chmielewska umiała tworzyć wyraziste postacie literackie, obdarzając je sporą dawką humoru.

Zaczyna się dosyć niemrawo, ale szalona końcówka to rekompensuje.
I co najważniejsze - Chmielewska umiała tworzyć wyraziste postacie literackie, obdarzając je sporą dawką humoru.

Przygnębiająca książka.
Wszechobecna przemoc, w dużej mierze kompletnie bezcelowa i bezsensowna.
Jej przyczyny najlepiej chyba opisuje ten cytat: ""Dość się napatrzyła na młodych czarnych, którzy zdawali się wchodzić w tę rolę, myśleli, że być czarnym znaczy działać bezwzględnie, brutalnie i trzymać wszystkich wokół na dystans".
Jeśli dodać do tego niechęć do współpracy z policją, to zdaje się, że nie ma dla tych ludzi ratunku. Powoli wystrzelają się nawzajem, nie potrafiąc wyjść z błędnego koła przemocy.

Przygnębiająca książka.
Wszechobecna przemoc, w dużej mierze kompletnie bezcelowa i bezsensowna.
Jej przyczyny najlepiej chyba opisuje ten cytat: ""Dość się napatrzyła na młodych czarnych, którzy zdawali się wchodzić w tę rolę, myśleli, że być czarnym znaczy działać bezwzględnie,...

Rozwiń

Zwiń