Biedni, brudni, głodni, wciśnięci do wagonów bydlęcych... Żydzi, Ukraińcy, Słowacy, Węgrzy i Polacy. Jadą transportem do Oświęcimia, gdzie czekają na nich obskurne baraki...

To nie jest opis transportu więźniów do obozu zagłady w czasie wojny... tylko transport emigrantów z terenów Galicji, którzy postanowili jechać do Ameryki i poszukać tam lepszego życia.
Lata 80 i 90 XIX wieku, Galicja i Bukowina to najbiedniejsze i najbardziej wyzyskiwane części imperium Austro-Węgier. To stąd rusza największa fala emigracji do USA z Europy Wschodniej.

Jak wyglądała droga tych ludzi? Dlaczego podjęli taką decyzję? Jak rozwinął się biznes emigracyjny i towarzyszący mu handel żywym towarem z Galicji? Czy wszyscy jechali do Ameryki szukać nowego życia? Czy faktycznie czekał ich tam lepszy los?

Książka porusza wszystkie te kwestie i jest zarówno dobrym opisem emigracji do USA i ich polityki imigracyjnej, jak również kompleksowym opisem życia w Galicji na przełomie XIX i XX wieku.

Ciekawe są również wątki stosunków pomiędzy różnymi narodowościami mieszkającymi na tych terenach. Polacy, Żydzi, Ukraińcy, Słowacy i ich wzajemne animozje sięgają dużo dalej niż do czasów późniejszych wojen światowych...

Bardzo ciekawa książka, warta przeczytania

Biedni, brudni, głodni, wciśnięci do wagonów bydlęcych... Żydzi, Ukraińcy, Słowacy, Węgrzy i Polacy. Jadą transportem do Oświęcimia, gdzie czekają na nich obskurne baraki...

To nie jest opis transportu więźniów do obozu zagłady w czasie wojny... tylko transport emigrantów z terenów Galicji, którzy postanowili jechać do Ameryki i poszukać tam lepszego życia.
Lata 80 i 90...

Ksiazka warta polecenia, porusza temat początków masowej emigracji zarobkowej z ziem Galicji. Wyjazdy wpisuje w szerszy kontekst historyczny, a co najważniejsze, dostajemy pełnokrwisty opis wypadków towarzyszących podróżom kilku osób. Fakty są porażające, cały proceder jak zawsze służy wzbogaceniu się, ale nie tym najliczniejszym emigrantom, ale ludziom, którzy beż pardonu wykorzystują swoją przewagę organizacyjną i społeczną. Polecam gorąco moją recenzję na YT w załączniku.

Ksiazka warta polecenia, porusza temat początków masowej emigracji zarobkowej z ziem Galicji. Wyjazdy wpisuje w szerszy kontekst historyczny, a co najważniejsze, dostajemy pełnokrwisty opis wypadków towarzyszących podróżom kilku osób. Fakty są porażające, cały proceder jak zawsze służy wzbogaceniu się, ale nie tym najliczniejszym emigrantom, ale ludziom, którzy beż pardonu...

Jak zawsze u Pollacka reportaż jest fascynujący, rzeczowy, barwny i ciekawy. Tematem jest masowa emigracja ludności Galicji pod koniec XIX wieku za ocean, co autor przedstawia z wielu stron i posiłkując się różnego rodzaju sytuacjami. Jest to równocześnie opowieść o hienach, które żerowały na emigrantach po obu stronach oceanu.

Jak zawsze u Pollacka reportaż jest fascynujący, rzeczowy, barwny i ciekawy. Tematem jest masowa emigracja ludności Galicji pod koniec XIX wieku za ocean, co autor przedstawia z wielu stron i posiłkując się różnego rodzaju sytuacjami. Jest to równocześnie opowieść o hienach, które żerowały na emigrantach po obu stronach oceanu.

Dobre opisanie zjawiska historycznego, ale na tle innych książek Pollacka słabsza. A może bardziej historyczne opracowanie niż reportaż? Dużo danych. Brakuje jednak wyciągającej historii pomiędzy nimi. To mnie zwykle pociągało w jego innych książkach.

Dobre opisanie zjawiska historycznego, ale na tle innych książek Pollacka słabsza. A może bardziej historyczne opracowanie niż reportaż? Dużo danych. Brakuje jednak wyciągającej historii pomiędzy nimi. To mnie zwykle pociągało w jego innych książkach.

Ciekawy zbiór informacji o czasach, w których nędza wypędzała ludzi za ocean

Ciekawy zbiór informacji o czasach, w których nędza wypędzała ludzi za ocean

Całkiem ciekawy reportaż, ale czegoś mi w nim brakowało - do tego miałam wrażenie, że niektóre rozdziały były przegadane, inne z kolei można by lepiej rozwinąć. Pollack opowiada w "Cesarzu Ameryki" o XIX-wiecznej Galicji: biednej, głodnej, pozbawionej perspektyw na poprawę sytuacji. Do tego w sąsiedniej Rosji mają miejsca masowe pogromy Żydów, którzy uciekają na zachód, a Galicja jest zbyt biedna, by ich przyjąć i wykarmić. Trzeba uciekać dalej, a "amerykański sen" dociera i tutaj. Więc najpierw trzeba załatwić paszport, pieniądze, dotrzeć do Niemiec, stamtąd na statek do Ameryki, no i jeszcze nie "odpaść" podczas kontroli przyjezdnych... Łatwo nie jest, ale gdy człowiek zdesperowany, podejmie każde ryzyko. Na zdesperowanych czekały tez zorganizowane grupy przemytników i organizatorów rejsów międzykontynentalnych, często współpracujący z miejscowymi władzami, więc jeśli coś pójdzie nie tak, nie ma nawet komu złożyć skargi... Muszę przyznać, że sama tematyka masowej emigracji, wręcz tytułowej "wielkiej ucieczki", z biednej Galicji była mi obca i naprawdę z lektury wyniosłam wiele ciekawych historii. Jednak jest coś w stylu pisania Pollacka, co mi nie pasuje - to już moja druga książka jego autorstwa i odczuwam podobny zgrzyt. Całościowo to dobra lektura, momentami wciągająca, momentami męcząca, ale warto po nią sięgnąć ze względu na trudną, ale interesującą tematykę.

Całkiem ciekawy reportaż, ale czegoś mi w nim brakowało - do tego miałam wrażenie, że niektóre rozdziały były przegadane, inne z kolei można by lepiej rozwinąć. Pollack opowiada w "Cesarzu Ameryki" o XIX-wiecznej Galicji: biednej, głodnej, pozbawionej perspektyw na poprawę sytuacji. Do tego w sąsiedniej Rosji mają miejsca masowe pogromy Żydów, którzy uciekają na zachód, a...

Po przeczytaniu książki teraz naprawdę rozumiem co znaczy określenie "nędza galicyjska". Wiem, że to nie przedsiębiorczość zmuszała ludzi do wyjazdu do Ameryki, ale po prostu ta nędza. Ameryka nie była w tym czasie "ziemią obiecaną" i nie każdy miał tam lepiej niż w Galicji. Warto znać historię, nawet tę mniej patriotyczną i słabo znaną. Książkę ciekawa, dobrze się czyta. Gorąco polecam.

Po przeczytaniu książki teraz naprawdę rozumiem co znaczy określenie "nędza galicyjska". Wiem, że to nie przedsiębiorczość zmuszała ludzi do wyjazdu do Ameryki, ale po prostu ta nędza. Ameryka nie była w tym czasie "ziemią obiecaną" i nie każdy miał tam lepiej niż w Galicji. Warto znać historię, nawet tę mniej patriotyczną i słabo znaną. Książkę ciekawa, dobrze się czyta....

Poruszająca, nie wiem co napisać.

Poruszająca, nie wiem co napisać.

Jest takie przysłowie, że „biednemu zawsze wiatr w oczy”. Po przeczytaniu książki „Cesarz Ameryki. Wielka ucieczka z Galicji” autorstwa Martina Pollacka, nasunął mi się wniosek, iż dla mieszkańców XIX-wiecznej Galicji określenie „wiatr” w przywołanym przysłowiu to zdecydowanie za mało. To raczej bezlitosny wicher, który przez długie dziesięciolecia smagał miliony biedaków zamieszkujących najuboższą prowincję cesarsko-królewskiej monarchii Habsburgów. Właśnie te anonimowe masy galicyjskiej biedoty są tematem reportażu historycznego, w którym ukazane zostało bolesne zderzenie wielkich nadziei z twardą rzeczywistością (nie)ludzkiego świata.

Galicyjska bieda stała się wręcz przysłowiowa. Ta peryferyjna dla habsburskiej monarchii prowincja przez cały okres zaborów była zaniedbywana, a postępująca parcelacja gospodarstw chłopskich skutkowała - przy stosunkowo wysokim przyroście naturalnym - ogromnym rozrostem nędzy. Karłowaty przemysł, postępujący alkoholizm, wszechobecna korupcja i bardzo silny społeczny konserwatyzm - oto obraz galicyjskiej rzeczywistości. Nic więc dziwnego, że tamtejsi ludzie tak bardzo potrzebowali nadziei. I ta nadzieja zdawała się w końcu nadejść wraz z postępem w zakresie komunikacji. Oto bowiem w drugiej połowie XIX wieku lotem błyskawicy rozniosła się po prowincji wiadomość, że daleko za morzem jest kraj, w którym wolnej ziemi pod uprawę jest w bród, a migranci są przyjmowani z otwartymi ramionami. Wśród chłopów galicyjskich głód ziemi był olbrzymi. O niczym innym nie marzyli, niczego więcej nie pragnęli, jak tylko mieć tyle ziemi, aby móc dzięki niej nakarmić siebie i swoje rodziny. To proste marzenie odpowiada warstwie ludności wśród której analfabetyzm był niemal powszechny, co było podatnym gruntem dla szerzenia się różnego rodzaju fantastycznych historii. Paradoksalnie galicyjski chłop bał się zmian, którą niesie wielki świat, a jednocześnie pragnął jej, bo wiedział, że na rodzimej ziemi nie czeka go nic dobrego. Albo zaryzykuje wyprawę za „wielką wodę”, albo sczeźnie do reszty w nędzy i rozpaczy.

O Ameryce marzyli w Galicji wszyscy, bez względu na narodowość: Polacy, Ukraińcy, Żydzi, Słowacy itd. Jak to zwykle w świecie człowieka bywa - gdy jedni marzyli, inny na tym marzeniu chcieli zbić fortunę. Zapewne słyszeliśmy o polskiej mniejszości w Stanach Zjednoczonych czy Brazylii, ale niewielu miało okazję dowiedzieć się całej prawdy, jak doszło do jej powstania, czyli skąd ci ludzie znaleźli się tak daleko od ojczystej ziemi. Autor postanawia odsłonić przed czytelnikiem proceder, który okazał się swoistym „wentylem bezpieczeństwa” we wrzącej od biedy Galicji (i nie tylko tam). Są to wstrząsające relacje o ludziach wabionych wizją ziemi obiecanej, która wydaje się być na wyciągnięcie ręki. Wystarczy „tylko” zainwestować dorobek całego życia, kupić bilet na statek i ruszyć ku lepszej egzystencji. Ale rzeczywistość była brutalna, gdyż schody rozpoczynały się tuż za miedzą ojcowizny. Emigracja stała się biznesem jak każdy inny, więc rychło zainteresowali się nim ludzie o dość wątpliwej reputacji, którzy gotowi byli zarobić na desperacji innych. Zapewne mało kto wie, że w Oświęcimiu, ówcześnie mieście granicznym Austro-Węgier, powstała prężna organizacja przemycająca ludzi przez granicę i oferująca im bilety, często podrobione, na statki płynące do Ameryki. Nikogo nie interesowało dobro człowieka, liczył się szybki i maksymalny zysk. Przy opisie tego procederu autor przywołuje szokujące historie o ludziach, którzy... wcale nie chcieli udawać się za Atlantyk, ale wpadli w ręce szajki przemytniczej i pod przymusem musieli wykupić bilet na hamburski statek.

Martin Pollack prześledził losy niektórych z galicyjskich emigrantów, którzy zdecydowali się na wyjazd. To ciekawe poznać losy ludzi, którzy inaczej pozostaliby dla nas zupełnie anonimowi. Te kilka zebranych relacji należy potraktować jako próbkę losu, który spotkał miliony emigrantów, szukających w Ameryce lepszego życia. Często wizja spełnionego, amerykańskiego snu przesłania nam historie tych osób, którym się nie udało. Ileż było ludzi, których zawrócono jeszcze w Europie do domu? Ilu, po długiej i wyczerpującej podróży, nie pozwolono zejść ze statku na amerykańską ziemię? Wreszcie, ilu spróbowało i poniosło klęskę w starciu z realiami życia emigrantów - morderczą harówką za kilka dolarów, brakiem wsparcia otoczenia czy fatalną sytuacją mieszkaniową? „Cesarz Ameryki” to książka poświęcona zarówno tym, którym się udało, jak i tym, którzy musieli przyznać się do porażki i wrócić pokornie na swoje miejsce.

Mało znanym zagadnieniem, które ukazał w swojej książce autor, jest kwestia handlu żywym towarem. To kolejny wstydliwy i przemilczany problem związany z galicyjską nędzą. Młode, ładne dziewczyny były mamione wizją dobrej pracy w roli pomocy domowej lub opiekunki do dzieci, a w rzeczywistości trafiały do burdeli na całym świecie. Niejedną kobietę z pewnością zwabiła wizja wyrwania się z chłopskiego obejścia lub żydowskiej dzielnicy biedoty, która na końcu okazała się straszliwym koszmarem. Galicja zapewne nie jest tutaj jakiś wyjątkowym przypadkiem, a jeśli już, to tylko ze względu na rozmiar biedy, która zawsze i wszędzie jest wykorzystywana przez bezwzględnych handlarzy ludźmi.

Sporo miejsca autor poświęca sytuacji galicyjskich Żydów. Nic w tym dziwnego, jeśli weźmiemy pod uwagę, że stanowili oni duży odsetek ludności tej prowincji, szczególnie w miastach. Oni również stanowili liczną grupę emigrantów, którzy chcieli uciec od gęstej atmosfery strachu, której apogeum była fala pogromów w carskiej Rosji. Ucieczka ludności żydowskiej przez Oświęcim u schyłku XIX wieku ma w sobie coś symbolicznego i profetycznego jednocześnie. Okazuje się bowiem, że wagony wypełnione Żydami przybywały na stacje w Auschwitz na długo przed nastaniem zbrodniczego systemu nazistowskiego. Wtedy była to brama, która dawała nikłą - ale jednak - nadzieję.

Tematyka książki okazała się być zatem bardzo ciekawa. Tym ciekawsza, im mniej odbiorca wie zjawisku emigracji z Galicji w XIX wieku. Martin Pollack pisze bardzo sprawnie, z reporterskim zacięciem. Zachowuje obiektywizm i jednocześnie ukazuje zagadnienie z różnych punktów widzenia. Zastosowana metoda opisania procesu poprzez naświetlenie jednostkowych przypadków jest według jedynym mnie słusznym wyborem dla tego formatu książki. Łącząc reportaż z historią, trzeba odwołać się do empatii czytelnika, jego zdolności wyobrażenia sobie ludzi i miejsc. Kolejną zaletą „Cesarza Ameryki” jest wybór arcyciekawych fotografii, na których podstawie możemy sobie wyobrazić bohaterów książki. Szkoda tylko, że brak jest bliższych informacji na temat źródeł ich pochodzenia oraz czasu powstania.

W bardzo skondensowanej formie autorowi udało się uchwycić i naświetlić główne problemy związane z „ucieczką z Galicji”. Książka ta z pewnością przynosi sporo informacji oraz stanowi dobry punkt wyjścia do dalszych poszukiwań. Warto się z nią zapoznać, gdyż we współczesnym świecie zjawisko migracji ludności wcale nie zniknęło. Przeciwnie, wszystko wskazuje na to, że będziemy świadkami jego narastania w obliczy przyrostu ludności w krajach rozwijających. Ich historie zapewne będą bardzo podobne do tych, jakie w swojej książce przedstawił Martin Pollack. Warto sięgnąć po tę książkę, bo to dobra i pożyteczna lektura dla ludzki chcących ciągle dowiadywać się czegoś nowego o naszej przeszłości.

Jest takie przysłowie, że „biednemu zawsze wiatr w oczy”. Po przeczytaniu książki „Cesarz Ameryki. Wielka ucieczka z Galicji” autorstwa Martina Pollacka, nasunął mi się wniosek, iż dla mieszkańców XIX-wiecznej Galicji określenie „wiatr” w przywołanym przysłowiu to zdecydowanie za mało. To raczej bezlitosny wicher, który przez długie dziesięciolecia smagał miliony biedaków...

Warto pamiętać – a nie jest to wiedza powszechna - że do I wojny światowej w Europie były tylko dwa państwa, które wymagały od obcokrajowców okazywania paszportów na swoich granicach. Były to osmańska Turcja i carska Rosja.

A nie trzeba chyba przypominać, że na podróże stać było wówczas tylko ludzi zamożnych.

Ubodzy, niepiśmienni, pochodzący z upośledzonych mniejszości mieszkańcy Austro-Węgier (nie da się ich nazwać, niestety, obywatelami) z jednej strony dostali przez emigrację szansę na poprawę swego beznadziejnego losu, a z drugiej – wpadli w łapska międzynarodowych szajek trudniących się de facto handlem ludźmi.

Najgorszy był – jak zawsze - los młodych kobiet.

I o tym mówi ta smutna książka wybitnego reportażysty.

Warto pamiętać – a nie jest to wiedza powszechna - że do I wojny światowej w Europie były tylko dwa państwa, które wymagały od obcokrajowców okazywania paszportów na swoich granicach. Były to osmańska Turcja i carska Rosja.

A nie trzeba chyba przypominać, że na podróże stać było wówczas tylko ludzi zamożnych.

Ubodzy, niepiśmienni, pochodzący z upośledzonych...