W cieniu gigantów. Pogromy 1941 roku w byłej sowieckiej strefie okupacyjnej. Kontekst historyczny, społeczny i kulturowy. Zarys teorii pogromów

Wyniki badań pracownika izraelskich ośrodków naukowych omawiające głównie pogromy na froncie wschodnim w lecie 1941 r. Autor bazuje na bogatym materiale źródłowym, jednak zdarzają się pewne mankamenty. Głównym problemem dla niego jest jak podejść do kwestii, które budzą duże kontrowersje: witanie Armii Czerwonej i kolaboracja części ludności żydowskiej z Sowietami w czasie okupacji pasa ziem zagarniętych w latach 1939-40. Same te akty, wielokrotnie potwierdzone przez świadków, zawarte we wspomnieniach Polaków wywodzących się z Kresów, niezbyt dobrze świadczą o części ludności żydowskiej. Niestety, autor nie zdał egzaminu z rzetelności, ponieważ pracując dla izraelskich ośrodkach państwowych wpisuje się w narrację państwa izraelskiego, którego celem jest przedstawianie tylko pozytywnej wersji historii i odgrywania roli ofiary, oraz stara się unikać rozliczeń z tymi mniej chwalebnymi aspektami. Autor przemyca i to niezbyt skrycie koncepcje podwójnej moralności, przedstawiając tezę, że Żydzi w czasie wojny przyjmują zasadę neutralności i współpracy ze stroną zwycięską (rzekoma „neutralność” i późniejsze „układanie się” to przecież sprzeczność),co jest oczywiste i nie powinno nikogo dziwić, ponieważ wynika to z żydowskiej specyfiki, którą wtedy „mało kto znał”(sic!). usprawiedliwia ich kolaborację, sugerując, że może być zła kolaboracja (nie-Żydów) i dobra kolaboracja (Żydów, oni mogą kolaborować dla swojego dobra). Dziwne, że autor nie analizuje negatywnych skutków takiej postawy, potrafi rozłożyć kolaborację nie-Żydów na czynniki pierwsze, pisząc o „zerwaniu mostów” z Żydami i moralnie surowo ją osadzając, ale już z drugiej strony takiej moralnej analizie nie poddaje strony żydowskiej. On nie zadaje sobie tego trudu, ze ludność miejscowa mogła widzieć kolaborację sowiecką Żydów również jako przysłowiowe „zerwanie mostów” i akt jawnie wrogi. Szkoda, że autor nie wnika tak bardzo w zawiłości lokalnych ludności, ale tylko Żydów. Jako przykład podaje walki we Lwowie w 1918 (s. 98),gdzie autor upiera się, że Żydzi byli całkowicie neutralni i nie popierali żadnej ze stron. Niestety, Mędykowski kłamie, ponieważ jest udowodnione, że Żydzi trzymali stronę ukraińską, o czym pisze np. Lech Kempczyński „Ukraina zbrodni”. W innym fragmencie (s. 115) pisze, że „wśród Żydów nie było radości z powodu upadku Polski” we wrześniu ’39 r. Kolejne kłamstwo, ponieważ wspomnienia kresowe są aż nadto pełne świadectw przeczących tezie Mędykowskiego. Jest to temat tak drażliwy, że mało kto chce go w Polsce poruszyć, ze względu na swoja karierę naukową, więc te świadectwa są rozproszone we wspomnieniach świadków. Jednym z nielicznych, omawiających te niezbyt chwalebne dla Żydów momenty jest np. Marek J. Chodakiewicz (Żydzi i Polacy 1918-1955. Współistnienie – Zagłada – Komunizm). Te negatywne postawy części społeczności żydowskiej autor umniejsza, stara się je wybielić, a nawet wręcz nazywa je „mitami”, „stereotypami”. W książce można wychwycić i takie absurdy jak: sformułowanie (s. 122) o „aryzacji w Polsce po 1939 r.”. Nie wiem co autor miał na myśli, ponieważ po ’39 r. Polski nie było, tylko Generalne Gubernatorstwo i ziemie wcielone do Rzeszy. Przy całej tragedii wydarzeń, które się wtedy miały miejsce takie zabiegi wyglądają na próby rozmycia niewygodnych faktów. Problem postaw kolaboracyjnych części Żydów jest jednym z najmniej zbadanych, ale również kładzie się cieniem na kulcie ofiar Holokaustu. Tłumaczyłoby to dlaczego autor dokonuje takich zabiegów. Niestety z drugiej strony taka tendencyjna postawa rozmywa obraz przeszłości. Trzeba też pamiętać, że państwo Izrael, którego pracownikiem jest autor prowadzi niezwykle agresywną, rozczeniową i nacjonalistyczną politykę historyczną. Każdy, kto śledzi relacje polsko-żydowskie o tym wie.

Wyniki badań pracownika izraelskich ośrodków naukowych omawiające głównie pogromy na froncie wschodnim w lecie 1941 r. Autor bazuje na bogatym materiale źródłowym, jednak zdarzają się pewne mankamenty. Głównym problemem dla niego jest jak podejść do kwestii, które budzą duże kontrowersje: witanie Armii Czerwonej i kolaboracja części ludności żydowskiej z Sowietami w czasie...

Ojj dobra publikacja, choć ma już trochę lat i wyszła trochę przed "nową falą" badań nad Zagładą (począwszy od ok 2015-2016).
Autor analizuje pogromy w specyficznym miejscu - tj okupowanych od niedawna przez sowietów terenów II RP. Po szybkim nadejściu Niemców, przemoc na tych ziemiach wybuchła z wielką siłą. Autor szczegółowo analizuje dokumenty, ale także naprawdę drastyczne zdjęcia.
Jedna z lepszych pozycji w tym konkretnym temacie.

Ojj dobra publikacja, choć ma już trochę lat i wyszła trochę przed "nową falą" badań nad Zagładą (począwszy od ok 2015-2016).
Autor analizuje pogromy w specyficznym miejscu - tj okupowanych od niedawna przez sowietów terenów II RP. Po szybkim nadejściu Niemców, przemoc na tych ziemiach wybuchła z wielką siłą. Autor szczegółowo analizuje dokumenty, ale także naprawdę...