Poruszając się jako odbiorca w urodzaju dzieł sztuki i literatury, często zastanawiam się nad tym, czy mój dzisiejszy zachwyt i fascynacja powstała dzięki interakcji z nimi będzie miała rację bytu za kilka dni, miesięcy czy lat. Czy będę jeszcze pamiętała treść i przesłanie konkretnego tytułu czy filmu, a reprodukcja obrazu czy budynku wciąż wywoływać będzie we mnie dreszcz ekscytacji? Nie od dziś wiadomo, że najlepszym kryterium odpowiedzi na to pytanie jest czas. Uniwersalność, harmonia czy genialne pomysły mają moc przetrwania próby czasu (choć czasem zdarza się inaczej) i zostają włączone do kanonu dzieł danej dziedziny sztuki.

A co w przypadku dzieł obliczonych na kilka chwil obecności w naszym życiu, takich drobnych mgnieniach piękna na dni pracujące, okruchach sztuki w codzienności? Czy ich żywot jest jak mgnienie oka, życie jętki jednodniówki? Książeczki wydawane przez Naszą Księgarnię przynoszą zaskakującą odpowiedź na to pytanie. Okazuje się bowiem, że to nietrwałe może być nieśmiertelne, a to co chwilowe zapaść w pamięć na zawsze, a nawet okazać się elementem budującym osobowość. Mowa o książeczkach z serii „Poczytaj mi mamo”, wydawanych od lat 50. XX wieku, a obecnie wznawianych w zbiorczych, dużych tomach, zawierających najpiękniejsze i najciekawsze utwory z tych kilkudziesięciu lat.

Ósmy tom tych znanych opowiastek (dziewiąty „Poczytaj mi mamo, jeszcze raz” zawiera zbiór nowych, współczesnych historyjek) przynosi ciekawe bajki (dla młodych czytelników) oraz kolejne wzruszenia (dla ich rodziców, opiekunów czy dziadków). Pisząca te słowa przyznaje bez wstydu, że lektura tego tomu przyniosła jej bez liku sentymentalnych reminiscencji, bowiem wolumin zbiera znane jej w większości z dzieciństwa bajeczki, z których połowa znajdowała się w jej dziecięcej biblioteczce domowej. Dzieci odnajdą tu kilka opowieści (często wierszowanych) o ptakach, ale także historie o pewnym zajączku, nocnym niebie i mieście, zmęczonym skrzacie czy problemach dzieci i dorosłych. Zaskoczyć je może w tym zestawie nawiązanie do znanej krakowskiej legendy w sąsiedztwie arabskiej przypowieści. Wszystkie te historie mają moc poruszania wyobraźni i emocji: rozbawienia, smutku, tęsknoty, ciekawości, ale także refleksji, a często nieświadomej identyfikacji z bohaterem. Jeżeli dodamy do tego także uczucia związane z pięknymi ilustracjami oraz ważny emocjonalnie dla dziecka kontakt z dorosłą osobą czytającą książkę – otrzymujemy przepis na idealną dla dziecka lekturę przed snem.

Jeszcze ciekawiej przedstawiać się będzie lektura, jeżeli odda się jej cyniczny dorosły, który nie pamięta o tym, że sam kiedyś był dzieckiem. Osobnik taki znajdzie tutaj bowiem historie, które przywiodą go do rozmaitych konkluzji, takich jak: pieniądz nie jest eko-logiczny („Kaczki”); człowiek jest jedynym żywicielem przedmiotów, które posiada („Co się liczy naprawdę”); za wszystko się płaci, zwłaszcza w Rzymie („Pan Twardowski”); narzeka ten, kto nic nie robi („Bieg z przeszkodami”); komu w drogę, temu… przeszkoda - szkoła („Biuro paszportowe”); nic tak ludzi nie łączy, jak wspólnie spożyty cukier („Placek Zgody i Pogody”); stolica jest piękna, ale raczej nocą („Księżyc nad Warszawą”); pracoholikowi nie pomoże nawet urlop w domku w leśnej głuszy („Domek zapomnienia”); warto być sobą, bo dzięki temu czeka nas także niestandardowy koniec żywota („Kaczka Dziwaczka”); nieważne jak niskie masz poczucie własnej wartości, zawsze znajdzie się ktoś z jeszcze niższym („Kurczak”). Na szczęście można te sarkastyczne morały między bajki włożyć i z przyjemnością (i nostalgią) oddawać się lekturze, uzupełnionej kontemplacją czarownych prac tuzów polskiej ilustracji książkowej - m. in. Jerzego Flisaka, Krystyny Michałowskiej, Wandy Orlińskiej, Olgi Siemaszko czy Anny Stylo-Ginter. Niby nic - mama i dziecko, czytanie przed snem, takie sobie proste bajeczki, codzienność. Jak jednak śpiewa Bartek FISZ Waglewski „Zwykłe znaczy piękne”.

Jowita Marzec