Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Książkę polecili mi specjaliści od Japonii, gdy spytałam o godną uwagi bibliografię na temat tego kraju, który nareszcie niebawem odwiedzę. Z zaskoczeniem stwierdziłam, że nie mam przed sobą książki o Japonii i jak swoją wiedzę o niej pogłębiać, ale o tym, jaka Japonia nie jest i czego o niej nie czytać. Co też jest w porządku - dobrze jest mówić głośno, że coś jest głupie i sieje bezmyślną dezinformacje, niż pozostać na ten fakt obojętnym. Zabrakło mi jednak ten drugiej strony - przeglądu tekstów godnych polecenia, zarówno naukowych jak popularnych naukowych, wyszczególnienie tych, którzy są rzetelni i poklepanie ich poplecach kilkoma dobrymi słowami. Czytając „Japoński miszmasz” ma się wrażenie, że na polskim rynku księgarskim takich pozycji obecnie nie ma, że jest w zamian za to wypełniony pseudonaukowymi paszkwilami. Czy mam w to uwierzyć? Może właśnie tutaj jest ta przestrzeń do wypełnienia (kit?), pole do popisu dla specjalistów, którzy być może za dużo milczą.
Mimo wszystko jestem za tym, by krytykować dziennikarskie (i nie tylko) niechlujstwo i takie krytyki powinny powstawać, a i czytelnik nie jest stratny, nawet jeśli z tekstami omawianymi wcześniej się nie zetknął. Zostanie się wyczulonym na bardziej staranne dobieranie dalszej lektury, a przy okazji może parę ciekawych myśli i refleksji przyjdzie do głowy, na przykład (z mojego kręgu zainteresowań) o możliwościach poznawczych oraz o okularach kultury nadanej, przez które spoglądamy na inne kultury, a których nie tak łatwo jest się pozbyć.

Książkę polecili mi specjaliści od Japonii, gdy spytałam o godną uwagi bibliografię na temat tego kraju, który nareszcie niebawem odwiedzę. Z zaskoczeniem stwierdziłam, że nie mam przed sobą książki o Japonii i jak swoją wiedzę o niej pogłębiać, ale o tym, jaka Japonia nie jest i czego o niej nie czytać. Co też jest w porządku - dobrze jest mówić głośno, że coś jest głupie...

Opowieść zaczyna się intrygująco. Pisarz popularnych powieści dla kobiet dostaje od swojego dawno niewidzianego przyjaciela "coś na przechowanie", a następnie w niedługim czasie po tym, ginie w wypadku samochodowym w dordze na pocztę, jak informuje notka w gazecie. List, który pośmiertnie przychodzi do rzekomego autora powieści umacnia go w przekonaniu, że musi napisać o sprawie przyjaciela. Zbiera do kupy zapiski z dziennika, wycinki z gazet i zdjęcia, którymi dysponuje i prowadzi narrację godną powieści kryminalnej, opowiadając historię zwykłego człowieka, który nagle poczuł, że musi w swoim życiu zrobić coś, co zrobić należy.

Zwykły człowiek był biały i był nauczycielem w białej szkole w Johanesburgu w czasach apartheidu. Wstawił się za czarnym przyjacielem, który chciał się tylko dowiedzieć co stało się z jego synem. Po wielu tygodniach poczukiwań okazało się, że syna aresztowała policja w trakcie uczniowskich protestów, a po miesiącu pisania wniosków i próśb zezwolenia spotkania, stwierdzono zgon z "przyczyn naturalnych" i odmówiono wydania ciała.

Nie zdradzając dalszych wydarzeń wsponę tylko, że opowieść została oparta na kilku rzeczywistych wydarzeniach, co dodatkowo wzmacnia jej znaczenie. Książka na początku szczęśliwie uniknęła cenzury państwowej dzięki ignorancji cenzorów stwierdzających, że jest kiepska i nikt nie będzie jej czytać. Na nieszczęście dla nich - niedocenili jej, gdyż pozycja zaczęła dostawać nagrody za granicą i zyskała sporą popularność, robiąc "złą prasę" ówczesnemu rządowi RPA. Sam autor w jednej z wypowiedzi przyznał, że napisał ją
By nikt więcej nie mógł powiedzieć "Nie wiedziałem".
Poza lekkością pióra i oczywistym społeczno-politycznym znaczeniem książka posiada również wymiar ogólny, co sprawia, że nadal jest obecna w literaturze, a nie tylko w historii. Mówi o człowieku i jak nim pozostać, mimo, że wszystko w okół, cały system, kultura i społeczna piramida wydają się być kompletnie odczłowieczone; o tym, jak podjąć "słuszą walkę" i stanąć po stronie sprawiedliwości, nawet jeśli miałoby się stać tam samemu.

Sa tylko dwa szaleństwa (...) Pierwsze, to wiara, że można wszystko. drugie, to wiara, że nie można nic.

---
Opublikowana również na:
https://wloczybooka.blogspot.com/2017/10/sucha-biaa-pora.html

Opowieść zaczyna się intrygująco. Pisarz popularnych powieści dla kobiet dostaje od swojego dawno niewidzianego przyjaciela "coś na przechowanie", a następnie w niedługim czasie po tym, ginie w wypadku samochodowym w dordze na pocztę, jak informuje notka w gazecie. List, który pośmiertnie przychodzi do rzekomego autora powieści umacnia go w przekonaniu, że musi napisać o...

Ciężko wyobrazić sobie spójne dzieło z jedną myślą wiodącą traktującą o tak odległych zakątkach naszego globu jak Kolumbia, Brazylia, Meksyk, Palestyna, Egipt, Sudan Południowy, Kenia i Tajlandia, przy okacji zahaczając o jeszcze kilka innych miejsc. "Wykluczeni" Artura Domosławskiego, pomimo, iż chaotyczni i poszarpani - są taką książką.

Autor znany z biografii Kapuścińskiego oraz książek i artykułów o Ameryce Południowej i Środkowej próbuje uświadomić nam, czytelnikom z "pierwszego świata", co dzieje się poza naszą enklawą, w jaki sposób to całe bogactwo i dobrobyt Północy jest okupiony skajną nędzą milionów ludzi z Południa. Próbuje nam uświadomić - żebyśmy się nie zdziwili, kiedy w końcu przyjdą po te nasze bogactwa...

Szczerze mówiąc nie wiem co mam napisać o tej książce. Miałam jakąś bladą koncepcje, pozaznaczane fragmenty i powypisywane ołówkiem efemeryczne notatki, ale chyba nic nie przekaże tego ciężaru, uczucia, jakie toważyszy czytelnikowi do samego końca. Trzeba tego doświadczyć na własnej skórze, poczuć wstrząs i zastanowić się jak możemy się odwdzięczyć światu za ten ślepy traf, że urodziliśmy się akurat w Polsce.

Ciężko wyobrazić sobie spójne dzieło z jedną myślą wiodącą traktującą o tak odległych zakątkach naszego globu jak Kolumbia, Brazylia, Meksyk, Palestyna, Egipt, Sudan Południowy, Kenia i Tajlandia, przy okacji zahaczając o jeszcze kilka innych miejsc. "Wykluczeni" Artura Domosławskiego, pomimo, iż chaotyczni i poszarpani - są taką książką.

Autor znany z biografii...