Jesteśmy społecznością, która kocha książki

„Miasto w gruzach” zamyka epicką trylogię Dona Winslow’a opowiadającą historię irlandzkich i włoskich organizacji przestępczych z przełomu lat 80/90 ub. wieku. Danny Ryan, uciekinier z Providence na wschodnim wybrzeżu spowodowanym konfliktem z Włochami ucieka z garstką swoich najbliższych przyjaciół.

Od ucieczki z Providence minęło już sporo lat a Danny Ryan jest szanowanym biznesmenem w Las Vegas, gdzie prowadzi szereg inwestycji. Bo pieniądze którymi obraca i które inwestuje w swoje nowe pomysły są już czyste. Prawie. Tak samo jak jego wspólnicy i konkurenci. Prawie. Bo od przeszłości nie można uciec, nie można jej pozostawić za sobą.

Porywająca opowieść jednego z najlepszych aktualnie pisarzy powieści kryminalnych i sensacyjnych. Od przeszło pięćdziesięciu lat, od czasu wydania przez Mario Puzo „Ojca chrzestnego” nikt tak nie potrafił opowiadać o mafii, może poza Roberto Saviano opisującym działania włoskiej Camorry.

Opowieść o rodzinie, miłości, wierności, zemście i zdradzie. O wyborach, które zmuszeni jesteśmy podejmować, o honorze i przyjaźni. Fascynująca.

„Miasto w gruzach” zamyka epicką trylogię Dona Winslow’a opowiadającą historię irlandzkich i włoskich organizacji przestępczych z przełomu lat 80/90 ub. wieku. Danny Ryan, uciekinier z Providence na wschodnim wybrzeżu spowodowanym konfliktem z Włochami ucieka z garstką swoich najbliższych przyjaciół.

Od ucieczki z Providence minęło już sporo lat a Danny Ryan jest...

Wojciech Lada, polski dziennikarz w swojej ostatniej książce „Bereza” przypomina o jednej z wielu „czarnych kart” polskiej historii. O zorganizowanym i prowadzonym przez władze II Rzeczypospolitej Miejscu Odosobnienia w Berezie Kartuskiej. Był to w rzeczywistości obóz pracy przymusowej, prowadzony od lata 1934 roku do 17 września 1939 roku, tj. wybuchu II Wojny Światowej i wkroczenia na tereny Polesia Armii Czerwonej, do którego ówczesna władza mogła kierować na podstawie wyłącznie decyzji administracyjnych swoich przeciwników politycznych.

Trafiali tu komuniści, endecy, ludowcy, nacjonaliści ukraińscy. Polacy, Żydzi, Ukraińcy, Białorusini czy Niemcy. Początkowo trafiali tu wyłącznie podejrzewani o działalność wywrotową, lub przeciwnicy polityczni Sanacji a po pewnym czasie kierowano tu również podejrzewanych o przestępstwa gospodarcze /m.in. spekulację/ a także pospolitych przestępców kryminalnych. W końcowej fazie istnienia obozu trafiali tu również podejrzewani o szpiegostwo czy dywersję na rzecz III Rzeszy.

Stałym elementem traktowania więźniów, czy też osadzonych było stosowanie tortur i to zarówno fizycznych jak też i psychicznych. I całą ich gamę przytacza Wojciech Lada przywołując fragmenty wspomnień byłych więźniów.

Wojciech Lada przybliża tło społeczno polityczne sanacyjnej Polski oraz postacie „głównych bohaterów”, tj polityków odpowiedzialnych za stworzenie Berezy.

Książka wydaje się nieco chaotyczna, tak jakby zabrakło jej pewnej dyscypliny. Wiele wątków zupełnie nie związanych z tematem czy częste powtórzenia prezentowanych wcześniej treści sprawiają, że lektura jest dość męcząca. Być może zabrakło odpowiedniej redakcji. Wojciech Lada nie odkrywa tu Ameryki, historia Berezy jest znana i całkiem nieźle udokumentowana więc trudno znaleźć tu zupełnie nowe elementy. Słowa uznania dla autora za ilość cytowanych źródeł.

Ps. Uderzające jest, że część więźniów Berezy po zakończeniu wojny, podjęła pracę w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego, stając niejako po drugiej stronie i stosując te same a czasami udoskonalone metody tortur, tworząc kolejną „czarną kartę” naszej historii.

Wojciech Lada, polski dziennikarz w swojej ostatniej książce „Bereza” przypomina o jednej z wielu „czarnych kart” polskiej historii. O zorganizowanym i prowadzonym przez władze II Rzeczypospolitej Miejscu Odosobnienia w Berezie Kartuskiej. Był to w rzeczywistości obóz pracy przymusowej, prowadzony od lata 1934 roku do 17 września 1939 roku, tj. wybuchu II Wojny Światowej i...

Cyt.:
„Chcąc nie chcąc, wszyscy odkrywaliśmy – względnie nam to ujawniano – kim jesteśmy.
Kim ktoś jest naprawdę. Taka właśnie była strefa interesów.”
Martin Amis, „Strefa interesów”

„Strefa interesów” to jedna z ostatnich powieści zmarłego niemal równo rok temu brytyjskiego prozaika Martina Amisa, wydana po raz pierwszy w 2014 roku. Przypadek sprawił, że światowa premiera ekranizacji jego powieści, którą na ekran kinowy przeniósł Jonathan Glazer a która zdobyła główną nagrodę na Festiwalu Filmowym w Cannes a w kolejnym roku dwa Oskary, w tym za najlepszy film międzynarodowy, odbyła się w dniu śmierci pisarza.

Krytycy uznali „Strefę interesów” za jedną z najlepszych powieści Amisa w jego dorobku literackim. Zmienił w niej bowiem zupełnie optykę i sposób postrzegania Zagłady. Pisze o miłości niemożliwej do zrealizowania, o niespełnionych kochankach w cieniu krematoriów, lecz kochankami nie są więźniowie, lecz oficer SS i żona komendanta obozu. Wydaje się to na pozór banalne, ale Amis próbuje odpowiedzieć na pytanie jak możliwe było prowadzenie zwykłego, normalnego życia w takich okolicznościach i kolejne, na które w zasadzie nie odpowiada, pozostawiając odpowiedź na nie czytelnikowi. Dlaczego? I na to pytanie, mimo upływu ponad osiemdziesięciu lat od zakończenia wojny nikt tak naprawdę nie potrafi udzielić odpowiedzi.

Martin Amis akcję swojej powieści umieścił w niemieckim obozie koncentracyjnym na terenie okupowanej Polski i choć nazwa obozu w powieści nie pada, łatwo można się domyślić że chodzi o Auschwitz – Birkenau. Młody oficer SS Angelus Thomsen, bratanek Martina Bormana zakochuje się w żonie komendanta obozu Paula Dolla – Hannah. I to z perspektywy przedstawicieli hitlerowskiego reżimu poznajemy całą historię. Jest w tej historii jeszcze jeden narrator – to Szmul Zachariasz – kapo Sonderkommando, którego Paul Doll czyni mimowolnym pomocnikiem swoich planów.

W „Strefie interesów” Amis próbuje opisać świat, którego tak naprawdę nie sposób opisać. Czy można prowadzić normalne życie, stosować się do normalnych reguł w świecie, który całkowicie wykluczał normalność? I czy po doświadczeniach „Strefy interesów” można powrócić do normalnego życia? Znakomicie udało się Amisowi oddać namacalną wręcz grozę, która wyłania się z każdej niemal strony powieści, co przypomina nieco „Łaskawe” Jonathana Littella.

Nie otrzymamy tu żadnych odpowiedzi, pozostaniemy z pytaniem – dlaczego?

Zdecydowanie warto.

Cyt.:
„Chcąc nie chcąc, wszyscy odkrywaliśmy – względnie nam to ujawniano – kim jesteśmy.
Kim ktoś jest naprawdę. Taka właśnie była strefa interesów.”
Martin Amis, „Strefa interesów”

„Strefa interesów” to jedna z ostatnich powieści zmarłego niemal równo rok temu brytyjskiego prozaika Martina Amisa, wydana po raz pierwszy w 2014 roku. Przypadek sprawił, że światowa...

Cyt.:
„Moja matula nie rozumie świata. Świat nic nie jest wart, dopóki człowiek nie jest w nim uczciwy.”
Sebastian Barry, „Tysiąc księżyców”

Sebastian Barry po czterech latach od wydania swojej genialnej powieści „Dni bez końca”, w której opowiadał o krwawych wydarzeniach amerykańskiej historii połowy XIX wieku na ich tle ukazując uczucie dwojga mężczyzn, pozwalające im na przetrwanie wojennej zawieruchy powraca do swoich bohaterów. „Dni bez końca” wydawały się powieścią znakomitą, była to liryczna opowieść o brutalnym i bezwzględnym świecie w którym ocalenie może przynieść jedynie miłość, to z jaką delikatnością autor o tym opowiadał, jak ledwie dostrzegalnie czy zauważalnie dawał do zrozumienia o głębi uczuć łączących bohaterów robiło wręcz piorunujące wrażenie. To była powieść niemal doskonała.

W 2020 roku Sebastian Barry powraca do swoich bohaterów „Dni bez końca” w powieści „Tysiąc księżyców”. Kontynuacja powieści niemal doskonałej zawsze niesie spore ryzyko. Autor może mieć do powiedzenia coś niezwykle ważnego, o czym nie powiedział w poprzedniej powieści lub też chodzi mu wyłącznie o „odcięcie kuponów” popularności od powieści, która zyskała międzynarodowy rozgłos. A jak jest w przypadku „Tysiąca księżyców”?

Bohaterów „Tysiąca księżyców” odnajdujemy na farmie w Tennessee dziesięć lat po zakończeniu wojny secesyjnej. Thomas McNulty wraz ze swym przyjacielem Johnem Cole’m i swoją przybraną córką Winoną, Indianką uratowaną z rzezi plemienia Lakota, która jest również narratorem powieści, pracują na farmie swojego przyjaciela z wojska Liege Magana. Razem z nimi na farmie mieszka i pracuje rodzeństwo czarnych wyzwoleńców, Tennyson i Rosalee Bouguereau. Po zakończeniu wojny świat w Tennessee prawie się nie zmienił. Nie jest to świat akceptujący jakiekolwiek odmienności, pełen zła i przemocy.

Wielkie nadzieje i spore rozczarowanie. Tak mogę krótko podsumować „Tysiąc księżyców”. To nie jest wielka powieść, historia jest rwana, mało przekonująca, bohaterowie, którzy zachwycali w poprzedniej powieści są zupełnie nijacy. O ile w „Dniach bez końca” historia opowiadana przez Sebastiana Barry’ego była znakomita, bez wymachiwania tęczowymi flagami, to tym razem tęczowa flaga została wciągnięta na maszt i zaczęła dumnie powiewać. O ile „Dni bez końca” były zaskoczeniem, powieścią wręcz doskonałą, opisującą miłość z dystansem, oszczędnie, czy też ledwie zauważalnymi scenami to „Tysiąc księżyców” rozczarowuje. Zaginęła zupełnie magia i niezwykłość prozy, którą potrafił wyczarować autor.

Być może to częściowo kwestia tłumaczenia, że ta magia zaginęła. Tłumacz Krzysztof Cieślik stworzył dla powieści całkiem unikalny język, ciekawy i świetnie brzmiący ale to, że z Jamesa zrobił Jasia i to na dodatek Jońskiego wydaje się lekką przesadą.

Heraklit z Efezu mówił, że dwa razy do tej samej rzeki nie wejdziesz, bo za drugim razem będziesz moczył nogi w zupełnie innej wodzie i wydaje się że miał rację.

„Tysiąc księżyców” to jednak dalej całkiem niezła powieść, ale od pozostałych powieści Sebastiana Barry’ego zdecydowanie odstaje.

Cyt.:
„Moja matula nie rozumie świata. Świat nic nie jest wart, dopóki człowiek nie jest w nim uczciwy.”
Sebastian Barry, „Tysiąc księżyców”

Sebastian Barry po czterech latach od wydania swojej genialnej powieści „Dni bez końca”, w której opowiadał o krwawych wydarzeniach amerykańskiej historii połowy XIX wieku na ich tle ukazując uczucie dwojga mężczyzn, pozwalające im na...

Cyt.:
„Ja dzieliłam się na dwoje. Lubiłam i Szurę i Raję. Nie śmiałam uważać się za Rosjankę a Mołdawianką być nie chciałam. Kto przy zdrowych zmysłach mógł zrównać rosyjski z mołdawskim? Miałam jeszcze inne pytanie: dlaczego Raja powiedziała, że Szura mieszka w jej kraju? Czyli ja z Tamarą Pawłowną też mieszkałyśmy w jej kraju? Nic nie było tak jak dawniej. Gorbaczow wszystko zepsuł.”
Tatiana Țîbuleac, „Szklany ogród”

Po bardzo ciepło przyjętej w Polsce debiutanckiej powieści „Lato gdy mama miała zielone oczy” mołdawsko – rumuńskiej pisarki Tatiany Țîbuleac na stałe mieszkającej w Paryżu, ukazała się jej kolejna, znakomita powieść, opublikowana po raz pierwszy w 2018 roku – „Szklany ogród”.

„Szklany ogród” to historia siedmioletniej dziewczynki wykupionej z wiejskiego sierocińca przez jej przyszłą opiekunkę i przybraną matkę – Rosjankę Tamarę Pawłownę. Trafia do Kiszyniowa, stolicy ówczesnej Mołdawskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej i jej życie zaczyna się od początku.

Cyt.:
„Przychodzę na świat w nocy, mam siedem lat. Mówi, że wzięłaby mnie na ręce, ale ma zajęte”
Tatiana Țîbuleac, „Szklany ogród”

Ta opieka nad dzieckiem nie jest jednak tak altruistyczna jak mogłoby się to wydawać. Tamara Pawłowna zajmuje się zbieraniem butelek, jak powiada, zarabia pieniądze z niczego i do tej działalności angażuje przybraną córkę, której nadaje rosyjskie imię Łastoczka – Jaskółka. Schyłek lat 80-tych, imperium rosyjskie chwieje się już w posadach, do władzy dochodzi Michaił Gorbaczow, wprowadzając szereg reform, w tym chyba najbardziej niepopularną – tzw. „suchoj zakon”, ograniczenie sprzedaży alkoholu, które w dalekim Kiszyniowie wywraca do góry nogami dotychczasowy świat Tamary Pawłowny i jej przybranej córki.

To opowieść o świecie, który się rozpada i nikt nie ma pomysłu jak go poskładać od nowa. O poszukiwaniu własnej tożsamości narodowej i językowej w wielonarodowym społeczeństwie. O poszukiwaniu swojego miejsca w czasie, gdy króluje chaos, niepewność i strach. Krótkie rozdziały, niczym fragmenty układanki, ukazują wydarzenia czy postacie z przeszłości, które odciskają swoje piętno na życiu bohaterki, przeplatając się z wydarzeniami z życia dorosłej już kobiety zmuszając niejako czytelnika do odtworzenia czy też opowiedzenia tej historii na swój własny sposób.

Pełna emocji, uczuć, miejscami metaforyczna, poetycka opowieść o dorastaniu i poszukiwaniu swojego miejsca w świecie. Znakomita.

Zdecydowanie polecam.

Cyt.:
„Ja dzieliłam się na dwoje. Lubiłam i Szurę i Raję. Nie śmiałam uważać się za Rosjankę a Mołdawianką być nie chciałam. Kto przy zdrowych zmysłach mógł zrównać rosyjski z mołdawskim? Miałam jeszcze inne pytanie: dlaczego Raja powiedziała, że Szura mieszka w jej kraju? Czyli ja z Tamarą Pawłowną też mieszkałyśmy w jej kraju? Nic nie było tak jak dawniej. Gorbaczow...

Cyt.:
„Chłopcy, którzy schodzą na ląd ze swojego pierwszego statku, będą dowiadywać się o jego historii na samym początku. Mahmood – już w czasie przeszłym. Ostrzeżenie. Nie żeń się z ich kobietami. Nie mieszkaj z obcymi. Nie okradaj nas. Pamiętasz co się z nim stało?”
Nadifa Mohamed, „Szczęśliwcy”

Nadifa Mohamed to urodzona w Somalii brytyjska pisarka, wg krytyków jedna z najlepiej zapowiadających się pisarek o afrykańskich korzeniach, której powieść „Szczęśliwcy” dotarła do ścisłego finału Nagrody Man Booker Prize w 2021 roku. Nagrody wówczas nie zdobyła, /zdobył ją Południowoafrykański pisarz Damon Galgut za niesamowitą wręcz powieść „Obietnica”/ ale zwróciła na siebie uwagę czytelników z całego świata.

Nadifa Mohamed w „Szczęśliwcach” opowiada historię, która wydarzyła się naprawdę w Cardiff w 1952 roku. Bohater powieści Mahmood Mattan to somalijski marynarz, który od kilku lat przebywa w Wlk. Brytanii, hazardzista i drobny złodziejaszek, ledwie wiążący koniec z końcem, który wbrew wszystkim poślubił białą kobietę i ma z nią troje dzieci. Na skutek krytyki rodziny, żona pozostawia Mattana i wraz z dziećmi powraca do rodzinnego domu. Gdy w jednej z portowych dzielnic Cardiff zostaje zamordowana i okradziona żydowska właścicielka niewielkiego sklepiku, Mahmood Mattan nagle znajduje się w gronie podejrzanych.

W „Szczęśliwcach” udało się autorce stworzyć niezwykła panoramę powojennej Anglii, tron po śmierci ojca objęła właśnie Elżbieta II, kraj wyszedł zwycięsko z II Wojny Światowej a jednocześnie, prawie niezauważalnie zaczyna się jego upadek jako wielkiego kolonialnego imperium. Społeczeństwo próbuje podźwignąć się po wojennych wyrzeczeniach a do kraju napływa coraz więcej cudzoziemców.

Autorka opisuje losy Mahmooda Mattana, czarnego chłopaka, dla którego Somalia i Afryka była za mała, którego ciągnęło w świat by odkrywać nieznane, tworząc świetne retrospekcje somalijskiego dzieciństwa i równie ciekawe obrazy walijskiego życia.

Czy czarnoskóry chłopak wygra z ostracyzmem społecznym, niechęcią i czy brytyjski system prawny jest sprawiedliwy dla wszystkich?

To wstrząsająca powieść o morderstwie, rasizmie i niesprawiedliwości społecznej.

Cyt.:
„Chłopcy, którzy schodzą na ląd ze swojego pierwszego statku, będą dowiadywać się o jego historii na samym początku. Mahmood – już w czasie przeszłym. Ostrzeżenie. Nie żeń się z ich kobietami. Nie mieszkaj z obcymi. Nie okradaj nas. Pamiętasz co się z nim stało?”
Nadifa Mohamed, „Szczęśliwcy”

Nadifa Mohamed to urodzona w Somalii brytyjska pisarka, wg krytyków jedna z...

Cyt.:
„Nie został prokuratorem w stanie, gdzie wykonywano karę śmierci, by zawracać sobie głowę kwestiami winy i niewinności. Podobał mu się system. Sprawiedliwość była tylko przykrywką dla jego prawdziwej natury.”
Steve Cavanagh, „Adwokat diabła”

Niekwestionowanym królem thrillerów prawniczych był przez ostatnich prawie trzydzieści lat John Grisham. Od debiutanckiej „Firmy” wydanej w 1991 roku odnosił światowe sukcesy a każda jego kolejna powieść była bestsellerem, po który z chęcią sięgali twórcy filmowi. Niestety, od sporego już czasu powieści Grishama to spory zawód. Są poprawne ale brak im pewnych elementów, które potrafiłyby zaskoczyć i porwać czytelnika, tak by stały się „nieodkładalne”.

Niespodziewanie w Europie narodził się następca Johna Grishama, który robi wszystko, by zdetronizować dotychczasowego króla thrillerów prawniczych. To Irlandczyk Steve Cavanagh, prawnik i pisarz, który zadebiutował na polskim rynku czytelniczym w 2016 roku powieścią „Obrona”, w której bohaterem był Eddie Flynn, adwokat, który wcześniej był zawodowym oszustem. Wydaje się, że obie te profesje są ze sobą nierozerwalnie związane, bo Eddie Flynn zarówno jako oszust i jako adwokat jest znakomity.

Najnowsza powieść Steve Cavanagh’a, która ukazała się w Polsce „Adwokat diabła”, to kolejna część przygód Eddiego Flynn,a i tak jak wszystkie poprzednie, ma jedną podstawową wadę – jest „nieodkładalna”.

Tym razem Eddie Flynn opuszcza Nowy Jork i udaje się wraz ze swoim zespołem współpracowników, do małego miasteczka w Alabamie, gdzie młody, czarnoskóry chłopak może trafić na krzesło elektryczne za zabójstwo którego nie popełnił. Eddie ma tydzień by odnaleźć prawdziwego mordercę.

Mroczna, brutalna, z zaskakującymi zwrotami akcji, pełna emocji, w której prawo nie zawsze oznacza sprawiedliwość. Kolejna znakomita powieść Steve Cavanagh,a, nowego króla thrillerów.

Błyskotliwa i porywająca. „Nieodkładalna”.

Cyt.:
„Nie został prokuratorem w stanie, gdzie wykonywano karę śmierci, by zawracać sobie głowę kwestiami winy i niewinności. Podobał mu się system. Sprawiedliwość była tylko przykrywką dla jego prawdziwej natury.”
Steve Cavanagh, „Adwokat diabła”

Niekwestionowanym królem thrillerów prawniczych był przez ostatnich prawie trzydzieści lat John Grisham. Od debiutanckiej...

Pierre Lemaitre, francuski prozaik, autor świetnych kryminałów i powieści obyczajowych, z których kilka przeniesiono na ekran kinowy, m.in. „Zakładnik” czy „Do zobaczenia w zaświatach”, zdobywca Nagrody Goncourtów, powraca w wielkim stylu. Po zakończeniu swojej trylogii „Dzieci katastrofy” w której opisywał społeczeństwo francuskie i zachodzące w nim zmiany w okresie dwudziestolecia międzywojennego, powieścią „Wielki świat” rozpoczyna nowy, epicki cykl „Lata chwały”, który w zamyśle ma objąć okres powojennego trzydziestolecia.

II Wojna Światowa zakończyła się dla Francji militarną klęską. Zajęcie i okupowanie Francji przez wojska niemieckie, kolaboracja z Niemcami, Francja Vichy, polityka antyżydowska – to było upokorzenie narodu francuskiego. Był to początek zmierzchu imperialnej Francji i jej terytoriów zamorskich. Chwiejna sytuacja polityczna IV Republiki doprowadzała do częstych zmian w rządzie a zniszczona wojną gospodarka nie pomagała w odbudowie wielkości przedwojennej Francji.

Jednak w „Wielkim świecie” nie odnajdziemy zbyt wielu odniesień do francuskiej historii i roli jaką odegrała Francja w czasie II Wojny Światowej. Są to ledwie zawoalowane wzmianki a historia, którą opowiada Pierre Lemaitre dotyczy historii francuskiej rodziny zamieszkałej od kilkudziesięciu lat w Bejrucie. Bejrut, Paryż i Sajgon we francuskich Indochinach to miejsca, gdzie los rozrzucił rodzinę Louisa Pelletiera, producenta mydła z Bejrutu.

Saga rodzinna w której Pierre Lemaitre z dość dużą swobodą miesza gatunki literackie, tworząc powieść kryminalną, obyczajową czy historyczną obejmuje wydarzenia roku 1948, tworząc niezwykłą i barwną opowieść. Polityka, miłość i namiętność, zbrodnia, zdrada i zemsta. Autor pozostawił tu sporo niedokończonych czy otwartych wręcz wątków, których rozwiązanie znajdziemy zapewne w kolejnym tomie „Lat chwały”.

Kryje się w tej powieści również pewna niespodzianka, bo autor powraca do swoich, wydawałoby się zupełnie zapomnianych bohaterów powieści „Do zobaczenia w zaświatach”.

Pierre Lemaitre, francuski prozaik, autor świetnych kryminałów i powieści obyczajowych, z których kilka przeniesiono na ekran kinowy, m.in. „Zakładnik” czy „Do zobaczenia w zaświatach”, zdobywca Nagrody Goncourtów, powraca w wielkim stylu. Po zakończeniu swojej trylogii „Dzieci katastrofy” w której opisywał społeczeństwo francuskie i zachodzące w nim zmiany w okresie...

„Wprowadziliście do naszego kraju wojsko. Ale jak zamierzacie je stąd wyprowadzić?”
Mehrab Chan, lokalny władca afgańskiego Kalatu w rozmowie z Alexandrem Burnsem, wiosna 1839 r.

William Dalrymple, obsypany nagrodami szkocki historyk, historyk sztuki, fotograf i krytyk, Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego, w wydanej w 2012 roku „Powrót króla. Bitwa o Afganistan 1839 – 42” opisuje historię Wielkiej Gry lub też Turnieju Cieni, jak nazywali ją Rosjanie. To historia rywalizacji wielkich mocarstw ówczesnych czasów: Wlk. Brytanii i Rosji o to kto będzie panował na terenach Azji Środkowej i kto będzie kontrolował Afganistan.

To historia o tym, jak naród koczowników i pasterzy pokonał i upokorzył będące u szczytu swojej potęgi kolonialnej Imperium Brytyjskie. Jak doszło do niewyobrażalnej wręcz klęski wojsk brytyjskich i jak zawaliła się niczym domek z kart przygotowywana latami intryga polityczna mająca na celu przejęcie władzy nad Afganistanem przez Brytyjczyków.

Błyskotliwa, oparta na wielu źródłach z epoki i to zarówno brytyjskich jak i afgańskich, znakomicie oddająca klimat tamtych czasów i charakter bohaterów wydarzeń. Ukazująca jak niekompetencja, nieznajomość realiów społeczno-politycznych, zawiść czy chciwość niweczy latami przygotowywane plany.

I Wojna Afgańska pociągnęła za sobą mnóstwo ofiar, utratę prestiżu wielkiego mocarstwa, lecz niestety nie stała się przestrogą dla kolejnych prób podbicia Afganistanu.

Jest w tej historii również polski bohater – Jan Prosper Witkiewicz, Polak skazany na dożywotnie zesłanie do Azji, który zostaje rosyjskim szpiegiem w Azji Środkowej i bierze czynny udział w Turnieju Cieni. Postaci tej William Dalrymple poświęca sporo miejsca bo był on jedną z ważniejszych postaci tego wyścigu mocarstw.

Warto również sięgnąć po „Turniej Cieni” Elżbiety Cherezińskiej, która z trochę innej perspektywy opisuje te wydarzenia. I choć jest to beletrystyka, jest znakomitym uzupełnieniem pozycji Williama Dalrymple .

Zdecydowanie polecam.

„Wprowadziliście do naszego kraju wojsko. Ale jak zamierzacie je stąd wyprowadzić?”
Mehrab Chan, lokalny władca afgańskiego Kalatu w rozmowie z Alexandrem Burnsem, wiosna 1839 r.

William Dalrymple, obsypany nagrodami szkocki historyk, historyk sztuki, fotograf i krytyk, Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego, w wydanej w 2012 roku „Powrót króla. Bitwa o Afganistan 1839 –...

„Ocalisz życie, może swoje własne. Opowiadania zebrane” Flannery O’Connor to niebywała gratka dla miłośników literatury amerykańskiej. To zbiór chyba wszystkich opowiadań które wyszły spod pióra ten znakomitej a w Polsce prawie zupełnie nieznanej autorki. Wydawane w Polsce niewielkie zbiory opowiadań w latach 70-tych ub. wieku zostały dawno zapomniane a na fragmenty jej twórczości można było się natknąć jedynie w periodykach literackich. Tym razem czytelnik otrzymuje zbiór niezwykły, bo zawierający wszystkie opowiadania O’Connor i w dodatku ułożone chronologicznie w kolejności ich powstawania, co pozwala na prześledzenie w jak imponującym tempie rozkwitał jej talent.

Urodzona w Georgii, katoliczka zamieszkała wśród konserwatywnych protestantów w Pasie Biblijnym na południu Stanów nigdy nie ukrywała, że wiara jest dla niej czymś niezwykle istotnym i to znalazło odbicie w jej twórczości.

Bohaterowie jej opowiadań to ludzie głęboko wierzący, przekładający swoją wiarę na sposób życia i dla współczesnych czytelników, a zwłaszcza dla tych traktujących religię dość obojętnie będą dość zaskakujący czy wręcz bulwersujący. Ale bohaterami jej opowiadań są również bandyci, wykolejeńcy, prostytutki, ludzie którzy nie potrafią odnaleźć się w żadnej zdefiniowanej strukturze społecznej. Nie potrafią bo mają niewłaściwe pochodzenie, niewłaściwą wiarę, poglądy czy kolor skóry. Zawsze obcy i wykluczeni, zderzający się z bigoterią czy fanatyzmem.

Czasami sięga po groteskę, przejaskrawia, czasami usypia wręcz czytelnika, kreuje obrazy idyllicznej wręcz rzeczywistości by w końcowym efekcie odsłonić rzeczywiste obrazy, najgorsze instynkty i tym samym wstrząsnąć czytelnikiem, co zresztą doskonale jej się udaje.

Jak w każdym zbiorze opowiadań są tu lepsze, gorsze ale są i genialne. Każdy odkryje zapewne coś innego. Na mnie największe wrażenie zrobiły „Skrobaczka”, „Trudno o dobrego człowieka”, „Ocalisz życie, może swoje własne”, „Uchodźca”, „Sztuczny Murzyn”, „Poczciwi wiejscy ludzie”, „Widok na las”, „Festiwal w Patridge” i „Ciepło rodzinnego gniazda”.

Przedwczesna śmierć w wieku 39 lat sprawiła, że jej gwiazda nie rozbłysła tak jak na to zasługiwała. Kolejna, obok Erskina Caldwella, Carson McCullers, Trumana Capote czy wreszcie Williama Faulknera wielka autorka Południa.

Niezwykła i zaskakująca proza.

„Ocalisz życie, może swoje własne. Opowiadania zebrane” Flannery O’Connor to niebywała gratka dla miłośników literatury amerykańskiej. To zbiór chyba wszystkich opowiadań które wyszły spod pióra ten znakomitej a w Polsce prawie zupełnie nieznanej autorki. Wydawane w Polsce niewielkie zbiory opowiadań w latach 70-tych ub. wieku zostały dawno zapomniane a na fragmenty jej...

„Siedem księżyców Maalego Almeidy” lankijskiego dziennikarza i prozaika Shehana Karunatilaka to zdobywca Nagrody Bookera w 2022 roku. Niewiele brakowało by ta książka nigdy nie znalazła czytelników poza subkontynentem indyjskim gdyż autor miał spore problemy ze znalezieniem wydawcy, który byłby gotów wydać ją poza Azją. Odrzucano ją jako zbyt trudną, niejasną i mało czytelną dla zachodniego czytelnika z uwagi na poruszane w niej tematy polityki wewnętrznej Sri Lanki i mitologii. Pierwotna wersja powieści nosiła tytuł „Devil Dance”, ukazała się również pod tytułem „Chats with the Dead”.

Warunkiem jej wydania w Anglii było ponowne przeredagowanie powieści co zajęło autorowi przeszło dwa lata i ostatecznie powieść ukazała się po tytułem „Siedem księżyców Maalego Almeidy” . W jednym z wywiadów prasowych Shenan Karunatilaka przyznał: „Powiedziałbym, że to ta sama książka, ale zyskała dzięki dwóm latom dopracowywania i jest znacznie bardziej przystępna. Posiadanie tej samej książki z dwoma różnymi tytułami jest nieco mylące, ale sądzę, że ostatecznym tytułem i tekstem stanie się „Siedem księżyców Maalego Almeidy”.

Tak powstawała ta niezwykła książka. Bo jest niezwykła, opowiada o wojnie domowej na Sri Lance pod koniec lat 80-tych ub. wieku, gdy wszyscy walczyli ze wszystkimi. Syngalezi, Tamilowie, armia, indyjskie siły pokojowe, szwadrony śmierci, Tygrysy Tamilskie i bojownicy z JVP. Godzina policyjna, masowe mordy, porwania, zamachy bombowe i masowe groby. To tło tej powieści o duchach, thrillera politycznego czy kryminału a jednocześnie znakomitej opowieści o smutku, przyjaźni, dylematach moralnych, życiu pozagrobowym a przede wszystkim o Sri Lance.

Bohater powieści Maali Almeida, fotograf wojenny dostaje zadanie rozwiązania zagadki własnej śmierci. Nie pamięta jak do niej doszło i ma tylko siedem dni na wyjaśnienie i uporządkowanie swoich spraw w świecie do którego już tak naprawdę nie należy.

Autentyczne postacie, wydarzenia z historii Sri Lanki, /Richard de Zoysa, lankijski dziennikarz uprowadzony i zamordowany w lutym 1990 roku był inspiracją postaci głównego bohatera/, wymieszane z fikcyjnymi bohaterami i lankijską mitologią. Niesamowite połączenie. Historia o kraju targanym wojną domową i o ludziach, próbujących przerwać zaklęty krąg nienawiści.

„Siedem księżyców Maalego Almeidy” lankijskiego dziennikarza i prozaika Shehana Karunatilaka to zdobywca Nagrody Bookera w 2022 roku. Niewiele brakowało by ta książka nigdy nie znalazła czytelników poza subkontynentem indyjskim gdyż autor miał spore problemy ze znalezieniem wydawcy, który byłby gotów wydać ją poza Azją. Odrzucano ją jako zbyt trudną, niejasną i mało...

William Gibson powieścią „Neuromancer” wydaną w 1984 roku otworzył nowy rozdział w światowej sf. Stworzył całkiem inny, nowatorski wówczas kierunek fantastyki skupiający się na konsekwencjach funkcjonowania ludzi w zaawansowanej technologii komputerowej i informacyjnej oraz wynikającej z tego postawy życiowej, filozofii czy ideologii oraz funkcjonowaniu człowieka z zetknięciu z zaawansowaną cybernetyką. A wszystko to w dystopijnym, rządzonym przez korporacje świecie przyszłości. Było to zupełnie nowe spojrzenie na fantastykę biorąc pod uwagę fakt, że tak naprawdę technologia informatyczna była w swojej początkowej fazie rozwoju i to William Gibson przewidział w jakim kierunku może się rozwinąć i jakie konsekwencje dla ludzkości może przynieść jej rozwój. To od „Neuromancera” rozpoczął się cyberpunk, który dzisiaj jest już jednym z ciekawszych nurtów sf i zdążył podzielić się na kilka innych gatunków. Powieści, komiksy, filmy, gry, muzyka czy moda a wszystko to zapoczątkował „Neuromancer”.

Wydawnictwo „Mag” w swojej znakomitej serii Artefakty przypomniało tego amerykańskiego pisarza, przez wielu uznawanego za wizjonera, wydając w jednym zbiorze jego najgłośniejsze powieści wchodzące w skład Trylogii Ciągu: „Neuromancer”, „Graf Zero” i „Mona Liza Turbo”. Jest to niezła okazja by odkryć jak powstał cyberpunk.

Powieści powstawały w latach 1984 – 1988 a więc czterdzieści lat temu i przy lekturze warto o tym pamiętać by w pełni docenić jak odkrywcze czy wręcz wizjonerskie były niektóre koncepcje prezentowane przez Gibsona. Człowiek który przewidział przyszłość. Wirtualna rzeczywistość, sztuczna inteligencja, biotechnologia i cybernetyka, przenoszenie ludzkiej świadomości do SI, świat rządzony przez korporacje czy zanik więzi społecznych.

„Trylogia Ciągu” dotyka wszystkich tych aspektów. Może nie są to arcydzieła literackie gdyż William Gibson ma dość specyficzny sposób pisania, który potrafi czasami wręcz zniechęcić do lektury ale zdecydowanie warto spojrzeć na prezentowane przez niego czterdzieści lat temu koncepcje i zadać sobie pytanie, czy to o czym pisał to nadal sf czy to już rzeczywistość.

William Gibson powieścią „Neuromancer” wydaną w 1984 roku otworzył nowy rozdział w światowej sf. Stworzył całkiem inny, nowatorski wówczas kierunek fantastyki skupiający się na konsekwencjach funkcjonowania ludzi w zaawansowanej technologii komputerowej i informacyjnej oraz wynikającej z tego postawy życiowej, filozofii czy ideologii oraz funkcjonowaniu człowieka z...

Współczesną literaturę amerykańską zdominowały trzy nazwiska: McCarthy, Pynchon i DeLillo. Każdy z nich wyróżnia się czymś innym. Oszczędność słowa i żelazna precyzja McCart’ego, maska lekkości przemycająca poważne treści Pynchona i DeLillo – chyba najbardziej nieprzewidywalny. Jednych nudzi, innych zasmuca, jeszcze innych odrzuca ale są też i tacy których zachwyca. Co ciekawe w trakcie lektury „Podziemi”, powieści wydanej w 1997 roku, która w Polsce po raz pierwszy ukazała się w 2000 roku wszystkich tych uczuć doświadczyłem w większym lub mniejszym stopniu. Które zwyciężyło?

„Podziemia” to okrzyknięta przez krytyków literackich „wielka powieść amerykańska” Dona DeLillo, obejmująca okres ponad kilkudziesięciu lat XX wieku. Rozpoczyna się w październiku 1951 roku w Nowym Jorku w trakcie historycznego meczu baseballa, gdy dochodzi wiadomość o udanej próbie wybuchu nuklearnego dokonanego przez ZSRR. Rozpoczyna się era zimnej wojny i strachu przed konfliktem nuklearnym.

Niezwykłą strukturę zaproponował w powieści DeLillo, zmuszając czytelnika do sporego wysiłku i uwagi. Rozpoczyna opowieść w 1951 roku, po czym przeskakuje do połowy lat 90-tych i cofa się przez kolejne dziesięciolecia do punktu wyjścia, niczym Guillermo Arriaga w swoich znakomitych scenariuszach, skłaniając niejako czytelnika by samodzielnie tworzył obrazy postaci występujących w powieści. Nie ma tu zbyt wiele fabuły, jest za to mnóstwo obrazów, wiele historii, które na pozór nie mają ze sobą żadnego związku a które niepostrzeżenie łączą niewielkie fragmenty tworząc niezwykłą panoramę Ameryki. Bo tak naprawdę to zmieniająca się na przestrzeni kilkudziesięciu lat Ameryka jest bohaterem tej powieści i jej społeczeństwo. Na kartach powieści odnajdziemy autentyczne postacie, które odcisnęły swoje piętno na tym okresie, m.in. J. Edgara Hoover’a, Micka Jagger’a czy Trumana Capote. Jedynym elementem łączącym wydarzenia kilkudziesięciu lat są losy piłki baseballowej z tego legendarnego meczu, przekazywanej z rąk do rąk przez kolejne dekady.

Jest w tej powieści tak wiele różnych wątków, tak wiele postaci, narracja przypominająca wariację jazzową graną przez muzyka, który dał się ponieść tematowi, że nieuniknionym wydaje się, iż nie wszystkie historie przypadną nam do gustu. I tak jest, niektóre są lepsze inne gorsze, lecz wszystkie tworzą monumentalny wręcz obraz Ameryki i amerykańskiego społeczeństwa dając szansę odkrywania wieloznaczności i tworzenia własnych interpretacji.

Tylko dlaczego Dona DeLillo tak trudno się czyta? Nudzi, odrzuca ale i zachwyca. Cały On.

Współczesną literaturę amerykańską zdominowały trzy nazwiska: McCarthy, Pynchon i DeLillo. Każdy z nich wyróżnia się czymś innym. Oszczędność słowa i żelazna precyzja McCart’ego, maska lekkości przemycająca poważne treści Pynchona i DeLillo – chyba najbardziej nieprzewidywalny. Jednych nudzi, innych zasmuca, jeszcze innych odrzuca ale są też i tacy których zachwyca. Co...

Zaskoczenie, zdumienie, zachwyt.

Tak w zasadzie mógłbym zakończyć swoją opinię na temat powieści „Dziki” Guillermo Arriagi.

Koniec lat sześćdziesiątych. W 68 roku odbyła się Olimpiada w Meksyku. W 68 roku rząd meksykański krwawo stłumił bunt studentów zabijając kilkaset osób, na terenie Meksyku wszechobecna korupcja i działające przy pełnej aprobacie władz i z poparciem Kościoła Katolickiego prawicowe ultrakatolickie organizacje paramilitarne, zwane w innych krajach Ameryki Łacińskiej Szwadronami Śmierci. Kartele narkotykowe, które położyły się cieniem na późniejszą historię Meksyku jeszcze nie powstały.
W USA kolejne młode pokolenie protestuje przeciwko mieszczańskiemu stylowi życia i jego instytucjom, tworząc ruch hippisowski, ze swoim zawołaniem: „nie wierzcie nikomu po trzydziestce”, popularne stają się eksperymenty ze środkami psychoaktywnymi typu LSD, trwa wojna w Wietnamie, człowiek ląduje na Księżycu, odbywa się festiwal w Woodstock, na którym występuje m.in. Jimi Hendrix i Janis Joplin.

To jest tło powieści Guillermo Arriagi, meksykańskiego scenarzysty filmowego, współautora takich głośnych filmów jak „21 gramów”, „Trzy pogrzeby Melquiadesa Estrady”, czy „Babel”, który otrzymał nominację do Oskara.
I tak jak w swoich filmach, tak i tu Arriaga bawi się z czytelnikiem, tworząc jakby dwie powieści w jednej, dwa filary wokół których zbudował narrację, przeplatając je na dodatek cudownymi dygresjami bądź też antropologicznymi wstawkami, które nie są niczym innym jak realizmem magicznym.

Historia siedemnastoletniego Juana Guillermo, który w tragicznych okolicznościach stracił brata i rodziców w Meksyku i historia inuickiego myśliwego Amaruka, który niczym Ahab, w północnych rejonach Kanady ściga watahę wilków, pragnąc pokonać ich przywódcę, którego nazwał Nujuaktatuk. Narracja, jak to u Arriagi nie toczy się liniowo, chronologicznie, w pewnym momencie zaczyna przypominać kształt sprężyny, wokół której toczy się opowieść, wracając bądź też oddalając się od centrum.

„Dziki” to literacki popis, ta powieść urzeka. To magia słów, Arriaga wie jak nimi operować, nie pozostawia czytelnika obojętnym. To powieść jednocześnie intymna, emocjonalna i poruszająca bolesne struny naszej duszy. To jednocześnie brud, przemoc, seks, narkotyki ale i magia.

Arriaga przypomniał mi co to znaczy literatura. Jaka to magia, jak słowo potrafi urzec.
Polecam.

Zaskoczenie, zdumienie, zachwyt.

Tak w zasadzie mógłbym zakończyć swoją opinię na temat powieści „Dziki” Guillermo Arriagi.

Koniec lat sześćdziesiątych. W 68 roku odbyła się Olimpiada w Meksyku. W 68 roku rząd meksykański krwawo stłumił bunt studentów zabijając kilkaset osób, na terenie Meksyku wszechobecna korupcja i działające przy pełnej aprobacie władz i z poparciem...

Cyt.:
„Nie twierdzę, że nie ma pan racji, ale że pan ją ma na pewno, to bym też nie powiedział”
Jim Thompson, „Pottsville”

Jim Thompson, nieżyjący już od wielu lat amerykański scenarzysta i autor powieści kryminalnych. Był autorem scenariuszy do filmów Stanleya Kubricka a na podstawie jego własnych powieści nakręcono kilka filmów, niektóre dwukrotnie, jak choćby „Ucieczka gangstera”. Film nakręcony przez Michaela Winterbottom'a - „Morderca we mnie” na festiwalu w Berlinie w 2010 roku wywołał skandal konfrontując publiczność z rzeczywistością seksualnej przemocy.

W Polsce dość mało znany, jego książki wydawane były jedynie przez małe wydawnictwa w dość niedużych nakładach. Teraz może się to zmienić po wydaniu przez Wydawnictwo Czarne „Pottsville” /tyt. oryg. Pop. 1280/, książki, która miała swoją premierę w 1964 roku.

Zaskoczenie. Tak mógłbym w skrócie opisać swoje emocje po lekturze „Pottsville”. To chyba najbardziej zaskakująca powieść jaką przeczytałem na przestrzeni ostatnich kilku lat. Jim Thompson narrację powierzył w niej głównemu bohaterowi Nickowi Corey'owi, szeryfowi małej, zapomnianej przez Boga dziury w Teksasie, Pottsville, której liczebność przywołuje oryginalny tytuł powieści, prowadzącemu rozmowę z nieznaną bliżej osobą. Nick Corey opowiada wydarzenia kilkunastu ostatnich dni do których doszło w miasteczku i okolicach. Posstville to mała mieścina Ameryki początku XX wieku.

Najprościej byłoby zaklasyfikować powieść do gatunku czarnego kryminału noir. Ale tak naprawdę to nie wystarczy. To powieść, która przełamuje i miesza gatunki literackie. Pełno w niej czarnego humoru, niemal komediowego, groteski ale jest również w części satyrą na system społeczny Ameryki. Jest jednocześnie próbą zdefiniowania natury ludzkiej i jej kondycji. Język, jakiego używa w powieści jedynie dodaje kolorytu tej i tak wyjątkowej powieści.

Cyt.:
„Tera się naprawdę wezmę za tych drani. Niech no tylko ktoś złamie prawo, będzie miał ze mną do czynienia. Pod warunkiem, znaczy się, że to jakiś kolorowy albo bidna biała hołota, co nie ma na pogłówne.”
Jim Thompson, „Posttville”

Można w niej doszukiwać się wielu podtekstów czy ukrytych znaczeń, ale ich odkrywanie pozostawię czytelnikom. Zaskakujące zakończenie, dające możliwości własnej interpretacji.

Jim Thompson pokazał Amerykę nie jako krainę marzeń ale brudną, brutalną, rasistowską, pełną bigoterii i grzechu.

Świetna literatura, zaskakująca i porywająca, brutalna a jednocześnie skłaniająca do głębokiego namysłu. Wyjątkowa powieść.

Polecam.

Cyt.:
„Nie twierdzę, że nie ma pan racji, ale że pan ją ma na pewno, to bym też nie powiedział”
Jim Thompson, „Pottsville”

Jim Thompson, nieżyjący już od wielu lat amerykański scenarzysta i autor powieści kryminalnych. Był autorem scenariuszy do filmów Stanleya Kubricka a na podstawie jego własnych powieści nakręcono kilka filmów, niektóre dwukrotnie, jak choćby „Ucieczka...

Cyt.:
„Wczesnowojenne L.A. było czasem wielkich zbrodni i miażdżąco dwuznacznych rozwiązań. Był to czas celebrowania prostackiego amerykańskiego ducha i naszej zbiorowej determinacji, która pomoże przetrwać wszystko. Wczesnowojenne L.A. Wóda i krótkie jak błysk z lufy romanse. Nigdy nie śmiano się i nie balowano tak jak wtedy.”
James Ellroy, „Burza”

„Burza” to kolejny, po „Perfidii” tom II Quartetu L.A. I choć od jej opublikowania w 2019 roku minęło ładnych kilka lat a autor wydał kolejne, to ostatnia powieść Jamesa Ellroya wydana w Polsce.

Kontynuacja „Perfidii” odbiega nieco od wcześniejszych powieści tego znakomitego pisarza, zwanego królem lub „Tołstojem czarnego kryminału”. O ile wcześniejsze powieści były dość mocno osadzone w realiach historycznych, tym razem autora poniosła nieco fantazja i wprowadził sporo elementów fikcyjnych, jakby próbując zmierzyć się z istotą systemów politycznych ówczesnego świata ogarniętego wojną.

James Ellroy opowiada swoją kryminalną sagę o świecie zepsutym i nikczemnym. Przełom 1941/1942, Ameryka została zaatakowana w Pearl Harbour, w społeczeństwie wybucha histeria anty japońska, powstają obozy, m. in w Manzanar, gdzie internowani są obywatele amerykańscy japońskiego pochodzenia. Wielkie burze, które przetoczyły się nad L.A. i spowodowały lawiny błotne w grudniu 1941 roku odkrywają zakopane i nadpalone zwłoki. Departament Policji L.A. rozpoczyna śledztwo, które ujawni powiązania napadu na transport złota z 1931 roku, wielkie pożary z 1933 roku i działania Piątej kolumny na terenie USA.

To polifoniczna opowieść, w której wątek kryminalny jest zaledwie pretekstem do przedstawienia czarnej wersji natury ludzkiej. To świat w którym nie ma dobrych bohaterów, nie ma nawet czarno-białych, są wyłącznie czarni. Zepsuci, chciwi, nikczemni, dbający wyłącznie o własne interesy. Nawet bohaterowie, którzy wydawałoby się działają z pobudek ideowych obdarci zostają z zasłony za którą próbują ukryć swoje pobudki polityczne. Świat zepsuty do szpiku kości, brudny i brutalny opisywany przez Ellroya wydaje się wręcz porywający. Paradoks? Tak, ale tylko On to potrafi.

Poszedł o krok dalej. O ile w „Perfidii” stworzył bohaterów, których można by uznać za wrażliwych czy empatycznych w „Burzy” bezlitośnie obnażył ich prawdziwe oblicza. Dla niego nie ma dobrych ludzi. Nie pozostawia żadnej nadziei na to, że w każdym może drzemać jakaś część dobra. Nawet postać kobiecą którą stworzył w „Perfidii”, pełną ciepła, próbującą odnaleźć swoje miejsce w świecie zdominowanym przez mężczyzn ukazał jako femme fatale, umiejętnie manipulującą mężczyznami dla osiągnięcia własnych celów.

Nie każdemu odpowiada jego styl pisania, ale jeśli poddamy się jego rytmowi, gorączkowemu, skrótowemu niczym w policyjnych raportach, oszczędnemu, otrzymamy tak charakterystyczny dla jego prozy kolejny fragment amerykańskiego wstydu i dekompozycji amerykańskiego mitu.

Może nie tak wielka jak cykl „Underworld USA”, ale to nadal znakomita proza. Król czarnego kryminału może być tylko jeden.

Po lekturze pozostaje tylko rozejrzeć się wokół, zajrzeć w głąb siebie i mieć nadzieję, że świat, który opisuje Ellroy nie jest do końca prawdziwy.

Cyt.:
„Wczesnowojenne L.A. było czasem wielkich zbrodni i miażdżąco dwuznacznych rozwiązań. Był to czas celebrowania prostackiego amerykańskiego ducha i naszej zbiorowej determinacji, która pomoże przetrwać wszystko. Wczesnowojenne L.A. Wóda i krótkie jak błysk z lufy romanse. Nigdy nie śmiano się i nie balowano tak jak wtedy.”
James Ellroy, „Burza”

„Burza” to kolejny, po...

To prawdopodobnie Arabska Wiosna, wielkie protesty społeczne i konflikty zbrojne, które ogarnęły północną Afrykę w okresie 2010 – 2012 roku, skłoniły wydawcę do przypomnienia postaci i twórczości Alberta Cossery’ego. Urodził się i dorastał w Kairze, gdzie jego rodzice przenieśli się z terenu obecnej Syrii a wówczas Imperium Osmańskiego, a jego domem został Paryż, do którego przeniósł się w połowie lat 40-tych.

Cyt.:
„Sympatią darzył wyłącznie włóczykijów, czuł się dobrze jedynie w towarzystwie ludzi ekscentrycznych, nieskrępowanych pracą, swobodnie rozporządzających własnym czasem”
Albert Cossery, „Szyderstwo i przemoc”

Ten fragment powieści równie dobrze charakteryzuje jedną z postaci pisarza jak i jego samego. Uwodziciel, apologeta nieróbstwa i lenistwa, twierdził, iż nie jest ono wadą a jedynie formą kontemplacji czy też medytacji, przyjaciel Camusa, Queneau, Geneta, Gréco i Tzary. Ten styl życia chyba się sprawdzał w przypadku pisarza bo dożył on sędziwego wieku.

Sześćdziesiąt lat temu Albert Cossery wydał „Szyderstwo i przemoc”, jedną ze swoich niewielu powieści a jedyną jak dotychczas jaka ukazała się w Polsce.

W pewnym arabskim mieście, rządzonym przez okrutnego gubernatora, grupa outsiderów zawiązuje spisek celem obalenia dyktatora. Handlarz analfabeta, dandys, konstruktor latawców i ubogi nauczyciel. Przewodzi im Heykal, dandys, który „skończył trzydzieści dwa lata nie zhańbiwszy się pracą”. Spisek polega na ośmieszeniu gubernatora przez publikowanie informacji o jego wielkości i niezwykłości, przekraczających wręcz granice absurdu.

Czy taka forma walki z opresyjną władzą polegająca na jej ośmieszaniu i wykpiwaniu okaże się skuteczna, czy też jest ona kompletnie pozbawiona sensu? Czy władzę można zmienić śmiechem czy jedynie siłą?

Tyranów nie należy zabijać lecz wyśmiewać, twierdzi autor. I gdyby to było takie proste to świat być może wyglądał by zupełnie inaczej. Nie byłoby „genialnego przywódcy”, „nauczyciela ludów”, „najlepszego kołchoźnika”, „chorążego pokoju”, „tytana myśli”, „koryfeusza kultury”, „wielkiego językoznawcy”, czy też „geniusza Karpat”, czy azjatyckiego – „wielkiego sternika”. Przecież brzmią one z dzisiejszej perspektywy zupełnie bezsensownie a w czasie gdy były w użyciu traktowane były śmiertelnie poważnie.

Jedyne, co mi osobiście bardzo przeszkadzało przy lekturze to bijący wręcz z jej stron mizoginizm. Przedstawianie przez autora kobiet wyłącznie podmiotowo, traktowanie ich z pogardą czy wykluczenie ich z tej specyficznej walki politycznej zarezerwowanej wyłącznie dla mężczyzn – to z perspektywy czasu wygląda dość osobliwie i są to fragmenty, które zdecydowanie nie wytrzymały próby czasu.

To niezwykle poważna powieść, pomimo swej ironicznej otoczki i specyficznego poczucia humoru.

To prawdopodobnie Arabska Wiosna, wielkie protesty społeczne i konflikty zbrojne, które ogarnęły północną Afrykę w okresie 2010 – 2012 roku, skłoniły wydawcę do przypomnienia postaci i twórczości Alberta Cossery’ego. Urodził się i dorastał w Kairze, gdzie jego rodzice przenieśli się z terenu obecnej Syrii a wówczas Imperium Osmańskiego, a jego domem został Paryż, do którego...

Joël Dicker pisarz z francuskojęzycznej części Szwajcarii w 2012 roku wydał powieść „Prawda o sprawie Harry’ego Queberta”, która rozeszła się w nakładzie ponad pięciu milionach egzemplarzy i przetłumaczona została na 40 języków a na jej podstawie nakręcono w 2018 roku znakomity serial. Powieść uzyskała szereg nagród, w tym nagrodę Akademii Francuskiej za najlepszą powieść.

Wiosną 2008 roku, gdy Ameryka szykuje się do wyborów prezydenckich, na terenie posesji znanego pisarza Harry’ego Queberta zostają znalezione szczątki ciała młodej dziewczyny, która zaginęła ponad trzydzieści lat wcześniej. Pisarz zostaje aresztowany a na pomoc rusza jego przyjaciel, młody początkujący pisarz, dla którego Harry był nauczycielem i mentorem, Marcus Goldman. Tak rozpoczyna się ta niesamowita, pełna tajemnic i zwrotów akci powieść, w której wydarzenia sprzed kilkudziesięciu lat przeplatają się ze współczesnością a tajemnice, skrzętnie skrywane przez dziesięciolecia powoli wychodzą na jaw.

Małe, urokliwe miasteczko Aurora, położone w stanie New Hampshire, nad brzegiem oceanu odkrywa przed czytelnikiem swoje mroczne tajemnice. Nic nie jest oczywiste, nic nie jest takie jak wydaje się na pierwszy rzut oka. Wątki mieszają się i przeplatają, utrzymując nieustannie uwagę czytelnika a wydaje się, że autor doskonale się bawi wodząc czytelnika za nos.

Świetnie zaplanowany wątek kryminalny przeplata się z wątkiem obyczajowym i społecznym. I to wszystko na tle znakomicie oddanego klimatu Ameryki lat 70-tych.

Niektórzy krytycy literaccy zaczęli porównywać Joëla Dicker’a do Stiega Larssona i uznali jego powieść za szwajcarską wersję „Millenium”.

Niebywały talent i znakomita powieść.

Joël Dicker pisarz z francuskojęzycznej części Szwajcarii w 2012 roku wydał powieść „Prawda o sprawie Harry’ego Queberta”, która rozeszła się w nakładzie ponad pięciu milionach egzemplarzy i przetłumaczona została na 40 języków a na jej podstawie nakręcono w 2018 roku znakomity serial. Powieść uzyskała szereg nagród, w tym nagrodę Akademii Francuskiej za najlepszą...