Ważniejsze niż Wszechświat

Świetna książka, pozycja do której warto wracać.

Świetna książka, pozycja do której warto wracać.

Jest to już moja trzecia książka prof. Hellera i z pewnością nie ostatnia, mnie wciągnęła niesamowicie. Jeden rozdział był bardzo specjalistyczny jeśli chodzi o zagadnienia naukowe, ale jakoś mój mózg się nie przegrzał i coś tam zrozumiałem :D

Jest to już moja trzecia książka prof. Hellera i z pewnością nie ostatnia, mnie wciągnęła niesamowicie. Jeden rozdział był bardzo specjalistyczny jeśli chodzi o zagadnienia naukowe, ale jakoś mój mózg się nie przegrzał i coś tam zrozumiałem :D

Autor skłania do refleksji swoimi dywagacjami. Heller zadaje również ciekawe pytania i potrafi wzbudzić zainteresowanie odkryciem odpowiedzi. Filozofia, teologia oraz fizyka, choć tak odrębne nauki to zostały tu bardzo zręcznie połączone. Książka pozwala spojrzeć na świat z nieco szerzej perspektywy, na przykład ukazując Boga w sposób zupełnie oderwany od ludzkiego pojmowania. Jedyny problem, jaki mam z tą książką to to, iż składa się na nią kilka tekstów pisanych przy różnych okazjach. Nie do końca rozumiem do osób, z jaką wiedzą była kierowana ta pozycja, ponieważ poszczególne rozdziały zdecydowanie różnią się od siebie poziomem trudności.

Autor skłania do refleksji swoimi dywagacjami. Heller zadaje również ciekawe pytania i potrafi wzbudzić zainteresowanie odkryciem odpowiedzi. Filozofia, teologia oraz fizyka, choć tak odrębne nauki to zostały tu bardzo zręcznie połączone. Książka pozwala spojrzeć na świat z nieco szerzej perspektywy, na przykład ukazując Boga w sposób zupełnie oderwany od ludzkiego...

Czytając, lub słuchając profesora Hellera czuję się zawsze jakbym siedział w planetarium, oglądał gwiazd. To wielka przyjemność obcować z Jego tekstem czy słowem. W jego głosie i tekstach, sposobie wyrażania jest coś magnetycznego. Bardzo gorąco polecam.

Czytając, lub słuchając profesora Hellera czuję się zawsze jakbym siedział w planetarium, oglądał gwiazd. To wielka przyjemność obcować z Jego tekstem czy słowem. W jego głosie i tekstach, sposobie wyrażania jest coś magnetycznego. Bardzo gorąco polecam.

Po przeczytaniu zastanawiałem się chwilę gdzie ją położyć na półce. Mam półki z książkami filozoficznymi, religijnymi oraz bardziej dla mnie bliski temat książki dotyczące fizyki, astronomii i kosmosu w ogóle.
Autor wspaniale połączył w książce właśnie te 3 odrębne nauki - filozofii, teologii oraz fizyki w jedno. Mnie uzmysłowiła treść książki wiele faktów przenikania i dopełniania się wielu elementów w każdej z nich. Stąd mój dylemat. Książkę bardzo szybko się czyta, są to jak pisze autor wolne zapiski wykładów, a mnie się wydaje, że jest to jednak z najlepszych jak nie najlepsza książka tego autora, które do tej pory przeczytałem (a było już kilka). Uważam, że wyjaśnienie problemu 3+1 lub 4 jest lepsze niż cokolwiek, w sensie naukowym, co do tej pory czytałem. Świetna również jest interpretacja "Wieczności" i wyjaśnienie głównej tezy postawionej na samym początku. "Dlaczego jest bardziej COŚ niż NIC" i jaki jest sens tego wszystkiego. Dla mnie to są odpowiedzi na pytania, które od dawna sobie zadaję i pewnie z wielu Was czyni podobnie, skoro czytacie tą recenzję. Polecam.

Po przeczytaniu zastanawiałem się chwilę gdzie ją położyć na półce. Mam półki z książkami filozoficznymi, religijnymi oraz bardziej dla mnie bliski temat książki dotyczące fizyki, astronomii i kosmosu w ogóle.
Autor wspaniale połączył w książce właśnie te 3 odrębne nauki - filozofii, teologii oraz fizyki w jedno. Mnie uzmysłowiła treść książki wiele faktów przenikania i...

Spojrzenie na świat z szerszej perspektywy, dywagacje nad pytaniami wielkiej wagi i ukazanie Boga w sposób zupełnie oderwany od ludzkiego pojmowania. Książka skłaniająca do refleksji.

Spojrzenie na świat z szerszej perspektywy, dywagacje nad pytaniami wielkiej wagi i ukazanie Boga w sposób zupełnie oderwany od ludzkiego pojmowania. Książka skłaniająca do refleksji.

Książka szczególnie przydatna dla osób, które nie zagłębiały się dotychczas w zawiłą filozofię. Porusza wiele różnych, interesujących zagadnień w ten sposób, że możliwie prosto, zrozumiale i zwięźle tłumaczy zasadnicze zagadnienia filozofii istotne dla osób zajmujących się nauką oraz dla ludzi wierzących. Autor wyraźnie rozgranicza fakty od własnych przemyśleń, dając do zrozumienia, co można brać za pewnik, a nad czym należy się uważniej pochylić. Książka bogata jest w cytowania i odnośniki do innych książek i publikacji naukowych, dzięki czemu każdy intrygujący temat można w łatwy sposób zgłębić z innych źródeł.

Mimo niewielkiej objętości książka bogata w wiedzę i przemyślenia.

Książka szczególnie przydatna dla osób, które nie zagłębiały się dotychczas w zawiłą filozofię. Porusza wiele różnych, interesujących zagadnień w ten sposób, że możliwie prosto, zrozumiale i zwięźle tłumaczy zasadnicze zagadnienia filozofii istotne dla osób zajmujących się nauką oraz dla ludzi wierzących. Autor wyraźnie rozgranicza fakty od własnych przemyśleń, dając do...

Michał Heller po raz kolejny udowodnił że jest jednym z najwybitniejszych przedstawicieli współczesnej myśli filozoficznej i kosmologicznej. Ta książka jest czynnikiem zapalnym inicjującym w umyśle czytelnika eksplozje pytań. Jest nasieniem, które rzucone na żyzny grunt może zrodzić piękne owoce w postaci dojrzałych myśli. Pytania z pozoru trywialne, dotyczące naszego istnienia, otaczającej nas rzeczywistości, pytania które w trakcie naszej codziennej wędrówki przez życie zdają się być zaledwie tłem, są w rzeczywistości istotą sensu naszej obecności w świecie. Jak często zastanawiamy się jak to jest że jestem ja, że są inni ludzie, że istnieje świat materialny, że ten przedmiot, książka, jest czymś odrębnym, autonomicznym wobec mnie, a jednocześnie sprzęga mnie z nią morze pól fizycznych które konstytuują moje relacje z otoczeniem, a więc i z tą książką. Jak to jest że prócz swych fizycznych właściwości, książka zawiera informacje zapisane w postaci alfabetu, którego znaki odpowiednio ułożone, są dla mnie inspiracją do napisania poniższej recenzji. Wszechświat to niezwykła struktura, konstrukt w którym istnieje świadomość mogąca badać jego racjonalność. Ta świadomość, mimo iż w nim zanurzona, zdaje się być ważniejsza niż sam Wszechświat.

Michał Heller po raz kolejny udowodnił że jest jednym z najwybitniejszych przedstawicieli współczesnej myśli filozoficznej i kosmologicznej. Ta książka jest czynnikiem zapalnym inicjującym w umyśle czytelnika eksplozje pytań. Jest nasieniem, które rzucone na żyzny grunt może zrodzić piękne owoce w postaci dojrzałych myśli. Pytania z pozoru trywialne, dotyczące naszego...

Odkąd jest myślenie i odkąd jest mówienie, człowiek, nieborak skazany jest na nazywanie i opisy. Jest ten dziwny moment w Księdze Rodzaju, w którym Stwórca stwierdza, że to Adam nazwie wszystko, co żyje. Widać rzecz to ważna. Nazywanie, z kolei, wymusza konieczność rozumienia, dociekania, wchodzenia w relację z tym, co potrafimy nazwać, jest początkiem tajemnicy, za którą gonimy. Wróciłem na chwilę do jednego z ulubionych esejów Zygmunta Kubiaka; z tekstu, poświęconego Leśmianowi, wynotowuję takie oto zdania, dotyczące przekonań niektórych ludów pierwotnych: „…jakieś magiczne pojmowanie funkcji słowa. (…) W owej naiwnej wierze ukryte jest przekonanie, że nazwa nie jest czymś arbitralnie nadanym, że jest w jakiś istotny, nieprzypadkowy sposób związana z rzeczą, którą oznacza.” Nazwa jest zatem tajemnicą, a nazwanie zaproszeniem do podążania za tą tajemnicą. I to wcale nie nazywający jest tym, który zaprasza. Cały ambaras w tym, że świat, w którym żyjemy, daje się rozumieć, wchodzi w dialog, we współpracę z tymi, którzy go nazywają. Ciągnie nas za język. Wodzi za nos.

Porzucam Leśmiana i Kubiaka, tekst ten ma bowiem dotyczyć Hellera, księdza Hellera i jego nowej, wstrząśniętej, niemieszanej książki. Książka nosi tytuł Ważniejsze niż Wszechświat i kręci się wokół tych pytań, które nazwany już i opisany świat na nas wymusza. Gromko będzie tutaj dźwięczeć pewna konieczna interdyscyplinarność – swoją drogą sprawia ona że Michał Heller, ze swoją wiedzą w dziedzinie fizyki, filozofii i teologii, jest człowiekiem na właściwym miejscu, jeśli chodzi o wprowadzanie w podobne gdybania. O ile nauka doskonale radzi sobie z nazywaniem, systematyzowaniem i opisywaniem świata, w którym jesteśmy przytomni, miewa problemy w rozumieniu go, to jest już absolutnie bezsilna, jeśli chodzi o tę relację, w którą wchodzimy z rzeczami, które już nazwaliśmy i zrozumieliśmy. Jak pisałem we wstępie – wszechświat wymusza na nas zadawanie pewnych pytań, meta-pytań, wykraczających poza namacalne doświadczenie.

Zaczyna się więc od zdziwienia podstawowego: dlaczego wszechświat daje się rozumieć? Dlaczego jest racjonalny (nawet jeśli komuś może wydawać się inaczej)? Zdziwienie podstawowe, bo to ono umożliwia wszystkie kolejne zdziwienia. Dziwić można się tylko tajemnicy, a tajemnica jest ciekawa tylko wówczas, jeśli na jej końcu znajduje się sens i zrozumienie. Dziwić można się tylko czemuś, co da się zrozumieć. Istnienie jako takie, dowodzi ksiądz Heller, jest z natury racjonalne, jest zatem tajemnicą, pociąga, bo podskórnie wyczuwamy i krok po kroku odkrywamy jej zasady i wyczuwamy stojący za nimi sens. Odwracając kota ogonem: czy zrozumiałość świata, nie czyni koniecznością zaistnienia kogoś, kto ten świat będzie mógł nazwać, a potem zrozumieć, kogoś, kogo da się pociągnąć za język, sprowokować do nazywania, szukania i dialogu? Tak zaczyna się książka, wokół podobnych, leibnizowskich gdybań będzie się obracać.

Powtarza się słowo „gdybania” – celnie oddaje ono charakter tej książki – to nie jest jeden, spójny, podzielony na działy tekst. To kilka odrębnych esejów, będących zbiorami pewnych myśli, próbą ich uporządkowania i ten brak rytmu i pewnego ciągu, w który wpaść mógłby czytający, mocno razi w oczy. Rozmawiałem o książce z Marcinem i ten mówi mi, że przerwał w połowie. Że całe to porządkowanie, to w dużej mierze powtórzenia, rzeczy, które już się słyszało, jeśli śledzi się hellerowe wykłady i wydawnictwa. I tak – to jest poniekąd racja, bo przecież przy mówieniu o pewnych zagadnieniach, ciężko nie zahaczyć o te metanaukowe rejony, o te pytania, o których pisałem wcześniej. Zazwyczaj pojawiają się one jedynie na marginesie, tutaj przejęły kontrolę nad całym wydawnictwem. To w końcu próbą oddzielenia ziaren od piasku i ustawienia ich w możliwie spójnej wizji. I mimo całej prowizoryczności, do której autor przyznaje się już we wstępie, są to próby jeżeli nie udane, to z pewnością ciekawe, a zatem warte uwagi.

Sam też przeżywałem pewien moment zwątpienia w trakcie lektury – rozdział poświęcony logice Boga. Tekst mocno naukowy, co, wespół z brakami w moim wykształceniu, uczyniło go niemal nieczytelnym. I gdy miałem już pisać do Marcina, że i ja sobie odpuszczam, trafiłem na świetny tekst – „Usprawiedliwienie historii wszechświata?”. Mały opis – echo dziesiątek innych, tłumaczących początek wszystkiego – staje się szybko pretekstem do rozmyślań o determinizmie, oraz obecności dobra i zła w historii kosmosu. Moment, w którym ksiądz profesor mówi o chwili utraty niewinności przez wszechświat, wplatając przy tym ludzką moralność w ciąg wydarzeń, czyniących kosmos-porządek, jest porywający!

I ten ton, to błyskotliwe przedstawianie rzeczy, które słyszałem już nie raz, w tym albo innym wykładzie, czytałem w tej albo innej książce, trwa do samego końca i do samego końca zaskakuje. Cztery ostatnie fragmenty, których treści i tematyki zdradzał nie będę (ponad połowa książki),mimo pewnego nieuporządkowania i wrażenia skakania od myśli do myśli (to swoją drogą świetny krajobraz myślenia, szybkiego, zatrzymującego się na konieczny moment przy danym zagadnieniu i już po chwili pędzącego ku kolejnemu skojarzeniu),absolutnie zaskakuje! Ten bałagan sprawia wrażenie spotkania z żywą myślą. Pogoń może męczyć, ale w ten dialog warto wchodzić.

A więc kończę na dialogu. Tak jak zacząłem, krąg się zamyka. W międzyczasie, między pierwszą a ostatnią stroną, przebrnąłem przez wiele pytań i tutaj też zamknięta pętla – pozostaję z tymi pytaniami. Ostatni, bardzo poetycki esej, właśnie tak się kończy, wielkim wielokropkiem, powitaniem kolejnego dnia, łykiem kawy i wyruszeniem w drogę. Jeśli chodzi o odpowiedzi, to punkt wyjścia jest oburzająco podobny do początku – wciąż ich nie ma. Ale mimo wszystko ta książka mówi dużo. Mówi przede wszystkim, że świat jest tajemnicą. Że bycie jest tajemnicą. Czas, Bóg, Ziemia, ale i małe rzeczy – ta kawa, ta droga do pracy i rzeczy mijane, wszystko to jest tajemnica. A tajemnice mają odpowiedzi i w końcu dadzą się zrozumieć. Gdzieś, kiedyś.

_______________________________
https://www.facebook.com/statekglupcow/

Odkąd jest myślenie i odkąd jest mówienie, człowiek, nieborak skazany jest na nazywanie i opisy. Jest ten dziwny moment w Księdze Rodzaju, w którym Stwórca stwierdza, że to Adam nazwie wszystko, co żyje. Widać rzecz to ważna. Nazywanie, z kolei, wymusza konieczność rozumienia, dociekania, wchodzenia w relację z tym, co potrafimy nazwać, jest początkiem tajemnicy, za którą...