Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Przede wszystkim trzeba jasno uświadomić sobie pewną okoliczność: ani Nauczycielski Urząd Kościoła, ani żaden teolog nie jest powołany do tego, by orzekać, czy teoria ewolucji (lub jakakolwiek inna teoria naukowa) jest prawdziwa czy nie, nawet do tego, by wypowiadać się w tej sprawie. Leży to wyłącznie w kompetencji specjalistów od danej teorii. Oczywiście teolog, tak jak każdy człowiek, może mieć swój własny, prywatny pogląd na teorię ewolucji, ale nie ma prawa, jako teolog zabierać głosu w tej sprawie. Urząd Kościoła i teologowie mają natomiast pełne prawo wypowiadać się w tej kwestii, czy jakaś teoria naukowa jest sprzeczna, czy nie jest sprzeczna z jakąś prawdą wiary. Wobec najnowszych dokumentów Stolicy Apostolskiej jest rzeczą oczywistą, że naukowa teoria ewolucji nie jest sprzeczna z żadną prawdą wiary chrześcijańskiej i że, chrześcijaninowi wolno ją uznawać.

Przede wszystkim trzeba jasno uświadomić sobie pewną okoliczność: ani Nauczycielski Urząd Kościoła, ani żaden teolog nie jest powołany do tego, by orzekać, czy teoria ewolucji (lub jakakolwiek inna teoria naukowa) jest prawdziwa czy nie, nawet do tego, by wypowiadać się w tej sprawie. Leży to wyłącznie w kompetencji specjalistów od danej teorii. Oczywiście teolog, tak jak każdy...

Nigdy nie zapomnę opublikowanej kiedyś ankiety na temat "Dżumy" Camusa. Zwłaszcza jednej lakonicznej odpowiedzi: "Jest to opowiadanie o problemach służby zdrowia w czasie epidemii". Często myślę o osobie, która w tak energiczny sposób załatwiła powieść Pana Alberta. Z pewnością nie zalicza się już do grona czytelników czegokolwiek, a w jej domu znajdują się tylko trzy książki: telefoniczna, kucharska i sennik egipski.

Nigdy nie zapomnę opublikowanej kiedyś ankiety na temat "Dżumy" Camusa. Zwłaszcza jednej lakonicznej odpowiedzi: "Jest to opowiadanie o problemach służby zdrowia w czasie epidemii". Często myślę o osobie, która w tak energiczny sposób załatwiła powieść Pana Alberta. Z pewnością nie zalicza się już do grona czytelników czegokolwiek, a w jej domu znajdują się tylko trzy książki:...

Ten spór materializmu z idealizmem jest właśnie tak dawny jak filozofia, a słuszność znajduje się po obu stronach i wcale nie idzie o wybieranie którejś z nich. Błędem było samo ich zobaczenie jako dwu możliwości. Wykroczenie tkwiło w ich nagłośnieniu jako możliwości stojących do wyboru, a czy i jakie nazwy – i które najpierw – zostawały użyte, jest sprawą drugorzędną. (…) Ani język ilościowy nauk przyrodniczych nie jest ilościowy na tyle, żeby mógł obyć się bez jakości, bez pomocy obrazów (żaden matematyczny rachunek tych nauk nie obywa się bez pomocy komentarza, gdyż jedynie on może dać pojęcie o tym, co rachujemy), ani też jakościowe doświadczenie mojej psychiki nie może się obyć bez operacji ilościowych. (…) Rozważania powyższe wcale nie dotyczą dwu składników istnienia, lecz dwu sposobów jego oglądu.

Ten spór materializmu z idealizmem jest właśnie tak dawny jak filozofia, a słuszność znajduje się po obu stronach i wcale nie idzie o wybieranie którejś z nich. Błędem było samo ich zobaczenie jako dwu możliwości. Wykroczenie tkwiło w ich nagłośnieniu jako możliwości stojących do wyboru, a czy i jakie nazwy – i które najpierw – zostawały użyte, jest sprawą drugorzędną. (…) Ani ...

Jeśli ponadto wziąć pod uwagę fakt, że - jak - wspomniałem we wstępie - teoria ewolucji logicznie wpisuje się w obraz ewolucji kosmicznej kreślony niekwestionowanymi osiągnięciami współczesnej kosmologii, to jasno widać, że jest ona istotnym elementem dzisiejszej nauki. Ktokolwiek więc występuje przeciwko teorii ewolucji, chcąc nie chcąc, ustawia się w pozycji antynaukowej. Jeżeli tym oponentem jest teolog, winien on pamiętać, że tym samym kompromituje i teologię, i religię, jaką ona reprezentuje, w oczach tych wszystkich, dla których nauka jest doniosłą wartością. A jeżeli oponentem jest duszpasterz, winien on zdawać sobie z tego sprawę, że u wielu swoich wiernych może stworzyć źródło konfliktów sumienia i odejść od religijnej wiary.

Jeśli ponadto wziąć pod uwagę fakt, że - jak - wspomniałem we wstępie - teoria ewolucji logicznie wpisuje się w obraz ewolucji kosmicznej kreślony niekwestionowanymi osiągnięciami współczesnej kosmologii, to jasno widać, że jest ona istotnym elementem dzisiejszej nauki. Ktokolwiek więc występuje przeciwko teorii ewolucji, chcąc nie chcąc, ustawia się w pozycji antynaukowej. Jeż...

- Biada dzieciom, które buntują się przeciw rodzicom i dla kaprysu porzucają rodzinny dom! Nic dobrego ich w życiu nie spotka i prędzej czy później gorzko tego pożałują. - Gadaj zdrów, Świerszczu, jak ci się tylko podoba, a ja i tak wiem, co trzeba, i jutro rano pójdę w swoją stronę, bo jeśli tutaj zostanę, to skończę jak wszystkie dzieci, czyli każą mi pójść do szkoły, i chąc nie chcąc, będę musiał się uczyć, na co, tak między nami, nie mam najmniejszej ochoty, i lepiej się bawię, kiedy łapię motyle, łażę po drzewach i wybieram pisklęta z gniazd.

- Biada dzieciom, które buntują się przeciw rodzicom i dla kaprysu porzucają rodzinny dom! Nic dobrego ich w życiu nie spotka i prędzej czy później gorzko tego pożałują. - Gadaj zdrów, Świerszczu, jak ci się tylko podoba, a ja i tak wiem, co trzeba, i jutro rano pójdę w swoją stronę, bo jeśli tutaj zostanę, to skończę jak wszystkie dzieci, czyli każą mi pójść do szkoły, i chąc ...

Istnieć to wykraczać poza własną fizyczność, a więc bytować meta-fizycznie, metaforycznie. Pewne jest tylko to przecięcie, pogranicze. Mam siebie niekiedy za stworzenie metafizyczne, zamieszkujące naraz dwa światy, ale w istocie jestem stworzeniem metaforycznym.

Istnieć to wykraczać poza własną fizyczność, a więc bytować meta-fizycznie, metaforycznie. Pewne jest tylko to przecięcie, pogranicze. Mam siebie niekiedy za stworzenie metafizyczne, zamieszkujące naraz dwa światy, ale w istocie jestem stworzeniem metaforycznym.

W reakcjach termojądrowych nieprzypadkową rolę odgrywa wielkość ładunku elektrycznego elektronu i siła oddziaływań jądrowych. Reakcję termojądrową zapoczątkowuje spotkanie się ze sobą dwóch jąder zjonizowanego wodoru (dwóch protonów). Zaczynają wtedy działać siły jądrowe, przewyższające znacznie odpychanie elektrostatyczne, co umożliwia połączenie ze sobą protonów. Gdyby ładunki elektronu i protonu były większe niż są, siły jądrowe nie mogłyby doprowadzić do połączenia, wówczas reakcja jądrowa nigdy nie zaczęłaby się. Istniałyby tylko stabilne atomy wodoru. Gdyby siły jądrowe były silniejsze ( a gęstość Wszechświata nieco większa), gwiazdy byłyby tylko helowe a ich krótki czas życia nie pozwalałby na narodziny planet. Jądro atomu helu byłoby stabilne, a wodór nie mógłby istnieć.

W reakcjach termojądrowych nieprzypadkową rolę odgrywa wielkość ładunku elektrycznego elektronu i siła oddziaływań jądrowych. Reakcję termojądrową zapoczątkowuje spotkanie się ze sobą dwóch jąder zjonizowanego wodoru (dwóch protonów). Zaczynają wtedy działać siły jądrowe, przewyższające znacznie odpychanie elektrostatyczne, co umożliwia połączenie ze sobą protonów. Gdyby ładun...

Cały świat, może pod wpływem techniki, rozpoczął już od dawna eksperymentowanie w urządzaniu życia podobne do tego, jakie odbywa się w fabryce samochodów przed wypuszczeniem nowego modelu. Niestety, w fabryce samochodów robi się to znacznie uważniej niż w produkcji ustrojów. Huxley ("Ends and means")ma rację: trudno pojąć w tym wieku techniki, w którym od zwykłego inżyniera wymaga się wysokich kwalifikacji, ustrój i polityka są domeną otwartą dla każdego. Byle kto może przyjść i zacząć paprać jak pokątna akuszerka, fabrykantka "aniołków" (...) Huxley zdaje się nie dostrzegać, że istotne przyczyny zła tkwią dzisiaj przede wszystkim w niezrozumiale wielkim potencjale AKCEPTACJI byle czego: ludzie stali się tak samo cierpliwi jak papier".

Cały świat, może pod wpływem techniki, rozpoczął już od dawna eksperymentowanie w urządzaniu życia podobne do tego, jakie odbywa się w fabryce samochodów przed wypuszczeniem nowego modelu. Niestety, w fabryce samochodów robi się to znacznie uważniej niż w produkcji ustrojów. Huxley ("Ends and means")ma rację: trudno pojąć w tym wieku techniki, w którym od zwykłego inżyniera wym...

Między dwoma narodami niejednakowej liczebności, o różnej historii i kulturze, o odmiennych zbiorowych instynktach i narodowych maniach, żyli Górnoślązacy, którzy i jednych, i drugich znali od środka, czuli ich. Oni, wśród Polaków Niemcy, wśród Niemców Polacy byli – w późniejszym rozumieniu- żywą figurą i metaforą tolerancji.

Między dwoma narodami niejednakowej liczebności, o różnej historii i kulturze, o odmiennych zbiorowych instynktach i narodowych maniach, żyli Górnoślązacy, którzy i jednych, i drugich znali od środka, czuli ich. Oni, wśród Polaków Niemcy, wśród Niemców Polacy byli – w późniejszym rozumieniu- żywą figurą i metaforą tolerancji.

Trudno zrozumieć do jakich granic dochodzi nienawiść i pogarda kresowych Amerykanów względem Indian. Prawda, że ciągła walka na śmierć i życie, grabieże i rozboje zaostrzają do wysokiego stopnia wzajemne stosunki; ale też prawda także, że pograniczni biali zupełnie nie uważają Indian za ludzi, wytępianie zaś ich poczytują za zasługę wobec ludzkości. Człowiek biały, według pojęć pogranicznych, ma takież samo prawo tępić Indian, jak grzechotniki, szare niedźwiedzie i inne szkodliwe stworzenia. Podczas więc gdy od czasu do czasu brukowi filantropowie w New Yorku wyprawiają filantropijne maskarady ze sprowadzonymi Indianami, na kresach wre ustawiczne wojna bezlitosna i najokrutniejsza, o jakiej można pomyśleć.

Trudno zrozumieć do jakich granic dochodzi nienawiść i pogarda kresowych Amerykanów względem Indian. Prawda, że ciągła walka na śmierć i życie, grabieże i rozboje zaostrzają do wysokiego stopnia wzajemne stosunki; ale też prawda także, że pograniczni biali zupełnie nie uważają Indian za ludzi, wytępianie zaś ich poczytują za zasługę wobec ludzkości. Człowiek biały, według pojęć...

Paradygmat przedsoborowy był tak ściśle arystotelesowsko- tomistyczny, że praktycznie nie tolerował innych orientacji. Jeżeli mam pretensję do teologii współczesnej, która w znacznej mierze (choć nie wyłącznie) jest wynikiem przemian zapoczątkowanych na soborze, to jedynie z tej racji, że zbyt łatwo zarzuca standardy ścisłego myślenia i ducha racjonalności na rzecz (zbyt)szeroko rozumianej refleksji i, co za tym idzie, po przełożeniu na praktykę duszpasterską, obniża skuteczność swojego oddziaływania na różne dziedziny życia.

Paradygmat przedsoborowy był tak ściśle arystotelesowsko- tomistyczny, że praktycznie nie tolerował innych orientacji. Jeżeli mam pretensję do teologii współczesnej, która w znacznej mierze (choć nie wyłącznie) jest wynikiem przemian zapoczątkowanych na soborze, to jedynie z tej racji, że zbyt łatwo zarzuca standardy ścisłego myślenia i ducha racjonalności na rzecz (zbyt)szerok...

Przede wszystkim może jednak wielu z młodych i najmłodszych odpychała historia pełna niepowodzeń (tak przynjamniej wyglądała niemal cała historia Polski u autorów maksymalistów ferujących wyroki na papierze) oraz istotne niedołęstwo, jakie dostrzegało się w różnych "bohaterskich klęskach", żenująca nikłość najbardziej sławionych w czytankach epizodów, gdzie musiała być zawsze "nawała" na garstkę, częste też patriotyczne zamazywanie wszystkiego (wszystkie stronnictwa były dobre i prawie wszyscy Polacy z wyjątkiem Szczęsnego Potockiego i Jakuba Szeli) oraz ogólny kompleks niższości, jaki się z zarozumialstwa podręczników oraz nie "fair" sytuowania Polaków wśród narodów świata wyłaniał wbrew intencjom pedagogów.

Przede wszystkim może jednak wielu z młodych i najmłodszych odpychała historia pełna niepowodzeń (tak przynjamniej wyglądała niemal cała historia Polski u autorów maksymalistów ferujących wyroki na papierze) oraz istotne niedołęstwo, jakie dostrzegało się w różnych "bohaterskich klęskach", żenująca nikłość najbardziej sławionych w czytankach epizodów, gdzie musiała być zawsze "...

Ale nie uszedł nawet kilometra, gdy spotkał Lisa kulawego na jedną nogę i Kota ślepego na dwoje oczu, którzy szli sobie zygzakiem, wspierając się przy tym jak przystało na dobrych towarzyszy niedoli. Kulawy Lis wspierał się na Kocie, a ślepy Kot pozwalał się prowadzić Lisowi. - Dzień dobry Pinokio - powiedział Lis, witając się z nim uprzejmie. - Skąd wiesz, jak mam na imię? - spytał pajacyk. - Znam dobrze Twojego tatę. - Gdzie go ostatnio widziałeś? - Widziałem go wczoraj w drzwiach jego własnego domu. - Co robił? - Stał w samej koszuli i dygotał z zimna. - Biedny tatuś! Lecz jeśli Pan Bóg pozwoli, od dzisiaj już dygotać nie będzie! - A to dlaczego? - Bo stałem się bogaczem. - Ty? Bogaczem? - powtórzył Lis z niedowierzaniem i roześmiał się bezczelnie i z drwiną. Kot też się śmiał, lecz żeby to ukryć, przednimi łapkami głaskał sobie wąsy. - Nie ma się z czego śmiać - żachnął się urażony Pinokio - Przykro mi, że zaraz skręci Was z zazdrości, ale sami zobaczcie, jeśli choć trochę się znacie. Oto pięć ślicznych złotych monet. I wyciągnął monety, które dostał od Ogniożercy. Na miły dźwięk pieniędzy Lis odruchowo wyprostował przykurczoną nogę, a Kot otworzył na oścież dwoje oczu, świecących jak dwie zielone latarnie, lecz od razu zamknął je na nowo, więc Pinokio nawet tego nie zauważył.

Ale nie uszedł nawet kilometra, gdy spotkał Lisa kulawego na jedną nogę i Kota ślepego na dwoje oczu, którzy szli sobie zygzakiem, wspierając się przy tym jak przystało na dobrych towarzyszy niedoli. Kulawy Lis wspierał się na Kocie, a ślepy Kot pozwalał się prowadzić Lisowi. - Dzień dobry Pinokio - powiedział Lis, witając się z nim uprzejmie. - Skąd wiesz, jak mam na imię? - s...

Spójrzmy bowiem, co to jest i jak im (Indianom- przyp. red) się przedstawia owa cywilizacja, do której przyjęcia głoszą ich niezdolnymi! Więc, oto naprzód:rząd Stanów gwarantuje im ziemię, obywatele zaś, z których łona rząd wyszedł, odbierają im ją mimo rządu. Na pierwszym więc kroku spotykają się z kłamstwem i krzywoprzysięstwem, jako zaś proste dzieci natury, nie umieją odróżnić rządu od narodu i z tych wszystkich stosunków wynoszą jedno tylko poczucie: głębokiej krzywdy. Zresztą Indianin w cywilizacji widzi tylko stratę tego wszystkiego, co stanowiło sposób do życia jego i jego przodków. Najprzód odejmują mu cały obszar stepów bez końca a dają kawałek ziemi, której on nie umie uprawiać. Dają mu derkę a zabierają wolność. Piękna zamiana! (...) Pomyślmy zatem, co zyskuje, a co traci przyjując tak zwaną cywilizację. Przede wszystkim mrze głód na swoim kawałku roli: ciż sami bracia, którzy prawili mu o cywilizacji, pogardzają nim teraz tak, jak w Europie Cyganem, a w rezultacie nic innego nie pozostaje mu jak cygańskie życie: żebranina i małe złodziejstwa, i wegetowanie z dnia na dzień, wśród którego podleje do ostatka.

Spójrzmy bowiem, co to jest i jak im (Indianom- przyp. red) się przedstawia owa cywilizacja, do której przyjęcia głoszą ich niezdolnymi! Więc, oto naprzód:rząd Stanów gwarantuje im ziemię, obywatele zaś, z których łona rząd wyszedł, odbierają im ją mimo rządu. Na pierwszym więc kroku spotykają się z kłamstwem i krzywoprzysięstwem, jako zaś proste dzieci natury, nie umieją odróż...