(...) gdy wszyscy muszą współdziałać, wielu zachowuje się jak pasażerowie na gapę. To przede wszystkim ten znany z życia codziennego problem pasażera na gapę nie został dotąd rozwiązany. Pojawił się on dlatego, że środowisko (w tym wypadku atmosfera i oceany) postrzegane było jako własność wspólna, z której wszyscy, zwłaszcza państwa przemysłowe, w dużym stopniu korzystali, nie troszcząc się o jego przetrwanie jako dobra publicznego. Nawet gdyby jakieś hipotetyczne państwo gorących zwolenników redukcji dwutlenku węgla chciało zapewnić poszanowanie interesu wspólnego, to nie mogłoby ono nikomu zabronić czerpania z tego korzyści, przez co jadący na gapę korzystaliby ze zmniejszenia emisji, nie ponosząc jego kosztów.

(...) gdy wszyscy muszą współdziałać, wielu zachowuje się jak pasażerowie na gapę. To przede wszystkim ten znany z życia codziennego problem...

Choć nakłady na komunikację społeczną są coraz większe, to elitom w coraz mniejszym stopniu udaje się wytłumaczyć ludziom, co robią i dlaczego. Władza ludu jest w "demokracji medialnej" uzależniona od medialnego, przede wszystkim zaś wizualnego przekazu. Polityka konkuruje tu jednak z ofertą samych mediów i formami prezentacji, które bez wątpienia mają większą wartość rozrywkową. Także obecny kryzys generuje typowe obrazki - karykaturalne rytuały uścisków dłoni i przejść po czerwonym dywanie, którym podporządkować musi się nawet kanclerz Merkel. Koresponduje z tym wrażenie, że siedząc przed telewizorem, bierze się w tym wszystkim udział - ludzie rzadko wiedzieli więcej, ale dzisiaj częściej niż kiedykolwiek nie ruszają się w ogóle z kanapy. "Wrażenie partycypacji" jest w każdym razie silniejsze niż faktyczna partycypacja, a tę nierównowagę wzmacnia jeszcze wrażenie wszechkompetencji, które płynie z wystąpień polityków. W tej sytuacji telegenicznym populistom głównie z prawa, ale i z lewa, udaje się "prezentować się jako siła działająca poza obrębem zamkniętego świata elit politycznych, siła, która rozmawia z ludźmi i przemawia w ich imieniu, i potrafi dać poczucie tożsamości bezkształtnej masie w środku społeczeństwa".

Choć nakłady na komunikację społeczną są coraz większe, to elitom w coraz mniejszym stopniu udaje się wytłumaczyć ludziom, co robią i dlacze...

Demokracja, jeśli ma się zmierzyć z poważnymi problemami przyszłości, nie może ominąć pytania, jak ma wyglądać społeczeństwo za 10 czy 25 lat. Bez konkretnie-utopijnego wyobrażenia świata przyszłości nie da się w ogóle ustalić kryteriów, według których należałoby definiować dzisiejsze priorytety. Kształtowanie teraźniejszości jest funkcją tego, jaka ma być przyszłość, tu nie wystarczy już pozbawione fantazji credo naszych czasów: "Tak jak teraz, tylko lepiej!". Właśnie w obecnym kryzysie widać fatalne skutki sytuacji, w której wspólnota polityczna nie kieruje się żadną wizją przyszłości i nie wie, jakiego modelu życia chcą jej obywatele.

Demokracja, jeśli ma się zmierzyć z poważnymi problemami przyszłości, nie może ominąć pytania, jak ma wyglądać społeczeństwo za 10 czy 25 la...