Jesteśmy społecznością, która kocha książki

W głowie mam jeden obraz Zakopanego – zalane ludźmi Krupówki, przepełnione płaczem dzieci i rodzinnym marudzeniem; byłam tam chyba tylko raz, ale przez myśl by mi nie przeszło kojarzyć to miasto z ośrodkiem artystycznym.

A jednak sto lat temu to tu łączyły się drogi wielu postaci, których nazwiska dziś mają dla nas niemal legendarne znaczenie. To tu przenikała się tradycja góralska i nowe formy malarstwa czy teatru. Wyprawy nad Morskie Oko również wyglądały zupełnie inaczej, a szlaki i drogi pozostawały jeszcze przez chwilę wolne od ludzkiego wpływu.

I tu jest też historia kobiet, pierwszych zdobywczyń Tatr. Budzyńska stawia przed sobą zadanie włączenia ich w rozmowę o twórczości inspirowanej górami, a udaje jej się to znakomicie; na samym końcu książki mamy ciągnącą się na wiele stron bibliografię, ale zakres riserczu widać już przy samych rozdziałach. Przeglądy pamiętników, wzmianki w gazetach, źródła z innych publikacji – a skoro te zapiski istnieją, dlaczego tak często wkład polskich artystek jest pomijany?

Bo o ile pewnie większość z nas słyszała o Marii Konopnickiej czy o Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, to szczegóły ich wpływu na ten rejon czy na polską sztukę pewnie mniej. Nie wspominając o detalach z ich życia. Rozdziały zagłębiające się w życiorysy Lilki, Solskiej i Stryjeńskiej podobały mi się chyba najbardziej, choć czuję, że na podstawie biografii wielu z tych kobiet można by nakręcić niejeden film.

Co do samej struktury książki chciałam tylko jeszcze dodać, żebyście nie zrazili się na początku lawiną nazwisk. Podobnie miałam przy lekturze „Chłopek”, gdzie trochę myliły mi się postacie, ale tutaj dość szybko zaczęłam rozpoznawać powtarzające się nazwiska, a później było też wiele rozdziałów skupiających się tylko na jednej osobie, co ułatwiało śledzenie historii.

PS. W środku mamy też mnóstwo zdjęć i rycin, a nawet kolorowe strony z obrazami w samym środku. Jest na czym zawiesić oko!

W głowie mam jeden obraz Zakopanego – zalane ludźmi Krupówki, przepełnione płaczem dzieci i rodzinnym marudzeniem; byłam tam chyba tylko raz, ale przez myśl by mi nie przeszło kojarzyć to miasto z ośrodkiem artystycznym.

A jednak sto lat temu to tu łączyły się drogi wielu postaci, których nazwiska dziś mają dla nas niemal legendarne znaczenie. To tu przenikała się...

Herman Hesse należy z pewnością do tych autorów, których obecność przenika do świadomości całkiem nieumyślnie, może nawet przypadkowo – nawet jeśli nie czytaliśmy jego książek, nazwisko kojarzy się z pewnym mistycyzmem i myślą filozoficzną. Wydaje się, że jego przekaz trafia zwłaszcza do poszukujących osób, trochę na rozdrożu życia, często gdzieś na początku studiów.

Moje osobiste doświadczenia opiera się, co prawda, na spotkaniu osób wychwalających „Siddartę”, ale po przeczytaniu wyżej wymienionej pozycji czuję, że ta też przypadłaby im do gustu. Ciągnąc temat dalej, od razu przyznam, że startowałam z pozycji raczej niechęci do samego autora; kojarzył mi się z przesadnym dramatyzmem i trochę takim zapętlonym wzdychaniem nad osobą własną…

… no i właściwie moje skojarzenia niedaleko padły od narracji „Demiana”. Otóż w tej powieści poznajemy chłopca o imieniu Sinclair, którego przeżycia wewnętrzne rangą dorównują największym męczennikom historii. Najmniejsze występki lat dziecięcych piętnują go i skazują na egzystencję nikczemnika. A przynajmniej na kilka miesięcy.

Tym opisem chcę podkreślić patos naszego głównego bohatera, bo wszystko, co go dotyczy określa on takim tonem; im dalej śledzimy jego losy tym głębiej wchodzimy w przekonanie, że niektóre jednostki czują bardziej i wiedzą więcej, a reszta świata ich nie rozumie, bo wiedzie prosty żywot pozbawiony rozwoju osobistego.

Może idę uproszczoną drogą, ale tego nie mogłam przełknąć w tych wszystkich zadufanych rozmyślaniach. Czy też znacie takie osoby, które w ten sposób patrzą na świat? Bo ja niestety tak i kłuło to w moje własne poglądy, gdyż wiem, że treść tego typu może trafić na odpowiedni grunt i podrzucać argument tymże jednostkom. A gdy jakaś grupa uważa się za lepszą od innych to już krótka droga do podjęcia różnych działań.

Ale! Niezwykle zaciekawiła mnie cała historia publikacji książki, a także życiorys autora; osadzenie tej opowieści w kontekście wojny, nadziei na lepszy świat, dodało mi wobec niej trochę wyrozumiałości.

ig: @tylkotrocheczytam

Herman Hesse należy z pewnością do tych autorów, których obecność przenika do świadomości całkiem nieumyślnie, może nawet przypadkowo – nawet jeśli nie czytaliśmy jego książek, nazwisko kojarzy się z pewnym mistycyzmem i myślą filozoficzną. Wydaje się, że jego przekaz trafia zwłaszcza do poszukujących osób, trochę na rozdrożu życia, często gdzieś na początku studiów.

Moje...

Łapię się czasami na tym, że czytam książkę, niewiele na jej temat wiedząc, a w trakcie zaczynam łączyć kropki i obraz okazuje się intymnym rozliczeniem autora z jakąś dręczącą go kwestią. Chociaż może „rozliczenie” to za dużo powiedziane – często problem pozostaje; poharatany, otwarty, wciąż krwawiący. A jednak już trochę łatwiejszy do niesienia ze sobą dalej w życie.

Bo czy fragment swojej tożsamości możemy zamknąć? Zostawić za sobą i już nigdy się nie oglądać?

Autorka stawia te pytania przed bohaterką swojej mikropowieści, której los lustrzanym odbiciem odwzorowuje doświadczenia jej samej. Margaryta Jakowenko jest hiszpańską pisarką ukraińskiego pochodzenia. Daria Kovalenko Petrova odbiera oficjalny paszport poświadczający jej 𝘯𝘰𝘸𝘦 obywatelstwo, po dwudziestu latach spędzonych w kraju emigracji przestaje istnieć Ukrainka, jej miejsce zajmuje Hiszpanka.

Przyznam, że nie mogłam odepchnąć od siebie myśli o inwazji Rosji na Ukrainę; ta perspektywa tylko wzbogacała odbiór spisanych w książce doświadczeń. Pragnienie pozostania przy swoim, wśród swoich korzeni, zetknięte z pragmatycznym podejściem w obliczu biedy i tragedii. Rodzina Darii wyjechała, jak wiele innych w podobnym okresie, w poszukiwaniu pracy i lepszego świata; ale czy istnieje jakiś 𝘭𝘦𝘱𝘴𝘻𝘺 świat?

Ja tylko przez kilka lat mieszkałam za granicą i faktycznie trudno mi było poczuć się w pełni częścią społeczności Wysp Brytyjskich. Najbliższe mi tam osoby pochodziły z różnych konfiguracji emigranckich, historia niektórych uwzględniała więcej niż jeden kraj, więcej niż jeden kontynent. Więc może coś faktycznie w tym jest, że asymilacja jest trudna, a każdy ma do niej inne podejście.

Mimo ciężkiego kalibru tematycznego, książkę czytało mi się z łatwością. Sama w sobie jest dość krótka, jej rozdziały także są raczej oszczędne. Podobała mi się też forma podsumowania wielu z nich jednym, zaczerpniętym z rosyjskiego słowem. Czegoś mi zabrakło, by uznać to za niepowtarzalne dzieło, ale z pewnością jest to bardzo dobry debiut.

Łapię się czasami na tym, że czytam książkę, niewiele na jej temat wiedząc, a w trakcie zaczynam łączyć kropki i obraz okazuje się intymnym rozliczeniem autora z jakąś dręczącą go kwestią. Chociaż może „rozliczenie” to za dużo powiedziane – często problem pozostaje; poharatany, otwarty, wciąż krwawiący. A jednak już trochę łatwiejszy do niesienia ze sobą dalej w życie.

Bo...