Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Czytałam już "Żar" Máraia i chociaż nie zająknęłam się na jego temat ani słowem, byłam głęboko poruszona pięknem tej książki, jej subtelnością i zarazem pełnią emocji. "Dziedzictwo Estery" jest w tych aspektach powieścią bardzo podobną do "Żaru" i czyta się ją równie przyjemnie. Ciężko ją właściwie do "Żaru" nie porównywać, ponieważ także opowiada historię przejmującego spotkania po latach, podczas którego rozprawia się o bolesnych zdarzeniach z przeszłości, znamiennych w skutkach po dziś dzień. Główna bohaterka zakochana w sposób wręcz chorobliwy w nieodpowiednim mężczyźnie, mimo świadomości jego prawdziwych intencji, wciąż daje się poniewierać i oszukiwać. Jej rozum nie jest w stanie wygrać z sercem. Tak jak w "Żarze" Márai serwuje nam niezwykle bogate i złożone portrety psychologiczne. Ale nade wszystko, co zwróciło moją uwagę i co tak uwielbiam w jego prozie, to ta cudowna subtelność, delikatność i finezyjność. Mogłabym czytać choćby i o największych cierpieniach duszy, ale pod warunkiem, że wychodziłoby to spod pióra Máraia, byłoby to na pewno skądinąd czarujące.

Czytałam już "Żar" Máraia i chociaż nie zająknęłam się na jego temat ani słowem, byłam głęboko poruszona pięknem tej książki, jej subtelnością i zarazem pełnią emocji. "Dziedzictwo Estery" jest w tych aspektach powieścią bardzo podobną do "Żaru" i czyta się ją równie przyjemnie. Ciężko ją właściwie do "Żaru" nie porównywać, ponieważ także opowiada historię przejmującego...

"Zabliźnione serca" to nawet urokliwa książeczka, ponieważ ma w sobie taki sznyt niczym z nowelki czasów romantyzmu. Napisana potoczystym, obrazowym i nieco staroświeckim językiem. Czuć w niej klimat morskiej bryzy, a wyniosłe słowa o miłości i wewnętrznym cierpieniu odbiera się dzięki temu z pełnym zaangażowaniem. Blecher opisał nam historię, opierając, niestety, dużą jej część na własnych doświadczeniach, młodego mężczyzny, który wędruje do sanatorium, starając się przezwyciężyć tajemniczą chorobę. Opisy pobytu w sanatorium są przepełnione namacalnym wręcz bólem, cierpieniem i poczuciem bezradności, ale jednocześnie nie da się oderwać od nich wzroku. Są fascynujące - przede wszystkim opisy codziennego funkcjonowania w gipsie oraz życia pacjentów, którzy pomimo przeciwności wynikających z choroby, starali się korzystać z całych sił ze swoich dni na tej ziemi - imprezowali, upijali się, uprawiali seks. Zakochiwali. Autor pomimo poetyckości i romantyczności języka, nie stronił od naturalistycznych opisów codziennych trudów życia chorych. Byłabym w pełni zadowolona z tej prozy, gdybym przeczytała ją w formie opowiadania. Nie będę ukrywać, że jednak po czasie książka znudziła mnie, ponieważ jest napisana w dosyć jednostajnym tonie i jednocześnie nie można, z wiadomych powodów, spodziewać się po niej jakichś ekscesów fabularnych. Główny bohater był w moim oczach nieznośny i chociaż powinnam mu współczuć, jego charakter sprawiał, że miałam go po prostu dość i ciężko było mi postrzegać ten świat jego oczyma. Kiedy doszłam do krótkiego fragmentu, w którym jego dziewczyna informuje go przez telefon o śmierci swojego dziadka, a on się do tego masturbuje, uznałam, że "Ok, that's enough Max Blecher for today"... I ostatecznie chyba tak podsumowałabym moje wrażenia z tej książki.

"Zabliźnione serca" to nawet urokliwa książeczka, ponieważ ma w sobie taki sznyt niczym z nowelki czasów romantyzmu. Napisana potoczystym, obrazowym i nieco staroświeckim językiem. Czuć w niej klimat morskiej bryzy, a wyniosłe słowa o miłości i wewnętrznym cierpieniu odbiera się dzięki temu z pełnym zaangażowaniem. Blecher opisał nam historię, opierając, niestety, dużą jej...

Jak żyć po wojnie? A właściwie - po co żyć po wojnie? Jak można, po tych wszystkich krzywdach, jakich się doświadczyło i jakich się wyrządziło bliźniemu, po absolutnym zbeszczeszczeniu idei człowieczeństwa, choćby starać się, żyć normalnie? Śmiać się, zakochiwać? Czy jest to w ogóle możliwe, czy są to jedynie twarze aktorów w maskach przed nami?

Czuję, że takie pytania zadaje Dubravka Ugrešić w swoim "Ministerstwie bólu". Nie wiem, czy znalazła na nie odpowiedzi, ale na pewno poprzez tę książkę udało się oddać jej oddać kwintesencję rozrywającego od środka bólu, jaki każdego dnia odczuwali uchodźcy lat dziewięćdziesiątych. Nie musieli zmagać się tylko z poczuciem wyobcowania w obcym kraju, z traumą wojny, z tym, że w jednej sali wykładowej siedzieli obok siebie kaci i ofiary, ale potrzebowali też na nowo zbudować swoją własną tożsamość. W końcu kraj, w którym się wychowali, ich mikrokosmos - Jugosławia, przestał istnieć.

Dubravka trochę uratowała mi zeszły rok i przywróciła wiarę w literaturę, bo jest to dzieło przez wielkie "D". Jest to dla mnie wręcz niepojęte, jak na tak wielu stronach udało jej się zawrzeć tak wiele - właściwie wszystko. I to w jakim stylu. Piękne pióro, kompleksowe przemyślenia i złożone, do bólu ludzkie, straumatyzowane postaci. Portret psychologiczny rozpadu Jugosławii jako zjawiska. Chcę chłonąć prozę Dubravki, chcę ją poznać na wylot i jedyne, co boli, to że ona nie napisze już niczego więcej.

Jak żyć po wojnie? A właściwie - po co żyć po wojnie? Jak można, po tych wszystkich krzywdach, jakich się doświadczyło i jakich się wyrządziło bliźniemu, po absolutnym zbeszczeszczeniu idei człowieczeństwa, choćby starać się, żyć normalnie? Śmiać się, zakochiwać? Czy jest to w ogóle możliwe, czy są to jedynie twarze aktorów w maskach przed nami?

Czuję, że takie pytania...