Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Wybór kilkunastu opowiadań Antoniego Czechowa, na czele z wstrząsającą "Salą nr 6", melancholijną "Nieciekawą historią" i neurotyczną "Śmiercią urzędnika". Całość dopełniają "Chłopi" ("Mużyki"), zabawni i przygnębiający zarazem oraz tzw. mała trylogia ("Człowiek w futerale", "Agrest", "Miłość"), którą spaja motyw utraconych szans i niespełnienia.

Znakomita proza, z której wyłania się rosyjska dusza w całym swoim pięknie, absurdzie i tragizmie. Czechow potrafi wzruszać i rozbawiać, ale przede wszystkim skłaniać czytelnika do refleksji: nad problemami społecznymi i filozoficznymi: sensem życia i jego przemijaniem.

W "Nieciekawej historii" umierający profesor uświadamia sobie dojmujący brak spoiwa łączącego jego myśli, uczucia, doświadczenia, poglądy: „W mych pragnieniach brak czegoś najistotniejszego, czegoś bardzo, bardzo ważnego. W moim umiłowaniu nauki, w pragnieniu dalszego życia, w tym tkwieniu na cudzym łóżku i dążeniu do poznania samego siebie, we wszystkich myślach, uczuciach i pojęciach, które stwarzam sobie o wszystkim, brak czegoś uogólniającego, co by wiązało to wszystko w pewną całość. Każde uczucie i każda myśl istnieją we mnie z osobna i we wszelkich mych sądach o nauce, teatrze, literaturze, o uczniach, we wszystkich tych obrazkach, które rysuje mi wyobraźnia, nawet najwytrawniejszy analityk nie znajdzie tego, co zwie się ogólną ideą, czyli bożyszczem żywego człowieka. A skoro tego nie ma – to znaczy, że nie ma nic”.

W "Sali nr 6" bezradny i rozgoryczony doktor Ragin pyta: „O, czemuż człowiek nie jest nieśmiertelny? Po co są te wszystkie ośrodki i zwoje mózgowe, po co wzrok, mowa, świadomość, geniusz, jeśli temu wszystkiemu sądzone jest iść do ziemi, a koniec końców zastygnąć razem z korą ziemską i potem przez miliony lat bez sensu, celu wirować z Ziemią dokoła Słońca? Na to, żeby zastygnąć i potem wirować, wcale nie potrzeba wydobywać z niebytu człowieka z jego wzniosłym, prawie boskim umysłem i potem go jak na urąganie obracać w proch”.

Wybór kilkunastu opowiadań Antoniego Czechowa, na czele z wstrząsającą "Salą nr 6", melancholijną "Nieciekawą historią" i neurotyczną "Śmiercią urzędnika". Całość dopełniają "Chłopi" ("Mużyki"), zabawni i przygnębiający zarazem oraz tzw. mała trylogia ("Człowiek w futerale", "Agrest", "Miłość"), którą spaja motyw utraconych szans i niespełnienia.

Znakomita proza, z której...

"Siddhartha" to literacka przypowieść czerpiąca z tradycji religijno-filozoficznej Dalekiego Wschodu. Hesse, admirator orientalnych wierzeń i poglądów, opowiada o życiu tytułowego bohatera w sposób szlachetny i piękny, ale niekoniecznie zajmujący.

Mnie osobiście postać Siddharthy nie przekonała. Początkowo myślałem, że rzecz dotyczy historycznego Buddy i książka będzie jego beletryzowaną biografią. Zwłaszcza że protagonista nosi nie tylko to samo imię, co Budda, ale i przyjaźni się z Gowindą, późniejszym uczniem Siddharthy Gautamy. Autor pewnie celowo zabawił się tak z czytelnikiem.

Zresztą fikcyjny Siddhartha spotyka na swej drodze Przebudzonego. W przeciwieństwie do Gowindy nie przystępuje jednak do jego sanghi. Szuka mądrości na własną rękę.

Można powiedzieć, że życie i wybory bohatera rozpięte są między samsarą (uwikłaniem w świat zmysłów) a nirwaną (wyzwoleniem ze wszelkich uwarunkowań). Kiedy opuszcza pałac swego ojca, podobnie jak Budda Siakjamuni, zostaje samaną (wędrownym ascetą indyjskim). Potem trafia do ogrodu pięknej kurtyzany Kamali, która wprowadza go w świat ziemskich rozkoszy. Bawi się, handluje, bogaci. Wreszcie traci wszystko i kończy jako pomocnik przewoźnika po rzece. Na starość odnajduje równowagę i poczucie sensu, a święta sylaba OM wypełnia jego wnętrze.

Mądrość Siddharthy, którą wyjawia spotkanemu po latach Gowindzie sprowadza się do postulatu miłości we wszystkich jej przejawach, miłości, która obejmuje całą rzeczywistość i wykracza poza czas będący złudzeniem. Bohater ukazuje się dawnemu przyjacielowi w rozmaitych postaciach, w migotliwym kołowrocie wcieleń. Jego istota jednak pozostaje w swym rdzeniu niezmienna.

"Siddhartha" to literacka przypowieść czerpiąca z tradycji religijno-filozoficznej Dalekiego Wschodu. Hesse, admirator orientalnych wierzeń i poglądów, opowiada o życiu tytułowego bohatera w sposób szlachetny i piękny, ale niekoniecznie zajmujący.

Mnie osobiście postać Siddharthy nie przekonała. Początkowo myślałem, że rzecz dotyczy historycznego Buddy i książka będzie...

"Mały Książę" objawił mi się po latach jako śliczna filozoficzna baśń o samotności i obumieraniu. I o bezradnym poszukiwaniu szczęścia pośród nieszczęśliwych. Saint-Exupéry próbuje opowiedzieć, jak gorzka jest nasza egzystencja i jak tę gorycz godzić z platońskimi tęsknotami, z tym, co dobre, piękne, prawdziwe.

Najważniejsze jest to, czego nie widać, co spostrzegamy wzrokiem serca, wyobraźni... Rzeczom i miejscom nadaje znaczenie to, co w nich ukryte: domowi – skarb, pustyni – studnia, gwiazdom – najdroższa istota, która na jednej z nich przebywa.

Mały Książę wędruje, pyta i się dziwi… Spotyka ludzi i zwierzęta – króla, pijaka, geografa…, nieoswojonego lisa i mądrego węża (żmiję).

Czy jednak odnajduje sens? Co się z nim dzieje na końcu? Co powinno wydarzyć się z nami? Jaki będzie nasz powrót do miejsca, skąd wyruszyliśmy? Tyle pytań i tyle tajemnic… Baranek, pustynia, róża…

"Mały Książę" objawił mi się po latach jako śliczna filozoficzna baśń o samotności i obumieraniu. I o bezradnym poszukiwaniu szczęścia pośród nieszczęśliwych. Saint-Exupéry próbuje opowiedzieć, jak gorzka jest nasza egzystencja i jak tę gorycz godzić z platońskimi tęsknotami, z tym, co dobre, piękne, prawdziwe.

Najważniejsze jest to, czego nie widać, co spostrzegamy...